"Waarom wilde je mijn gezicht zien in jouw spiegeltje?" vroeg ik.
"Het is een test," antwoordde Qanma. "Als iemand geen weerspiegeling heeft, betekent dat dat diegene niet te vertrouwen is."
Ik vertelde wat me was overkomen met Koyova en vroeg: "Had hij geen spiegelbeeld gehad?"
"Beslist niet," zei Qanma. "Ik raad je aan om er ook eentje te kopen."
"En wat hebben die spiegels te maken met die letter?"
"De Q, bedoel je?" Ze sprak het uit als Kuu, en pas toen besefte ik dat zij Kuuksi waarschijnlijk schreef als Quuksi.
"De Q is de letter van de vrouwen."
"Is het een van die geheime letters?" Bijna woordelijk herinnerde ik me hoe Va het verhaal verteld had, terwijl hij beitelde en ik de stenen polijstte of zijn beitel sleep. Bijna ongewild citeerde ik:
"De Grote Hemren koos uit zijn gevolg zes wijze mannen. Met hen vestigde hij zich op de Rots. De plaat met het Rotsvadmijn bleef achter op de Berg. Zelf nam hij twee kleinere stenen met zich mee. Daarop stonden twee geheime letters. Letters die het volk beter niet kon kennen. Onuitsprekelijke letters.
Pelgrims naar de Berg van Verering hopen altijd een glimp van die letters op te vangen, ze hopen dat de Grote Hemren ze in de Rots heeft gekerfd, of dat ze 's nachts tussen de sterren zullen staan."
Qanma glimlachte, meewarig en cynisch tegelijk. "Zo wordt het ons verteld, en we moeten het wel geloven, voor onze veiligheid en om niet ten onder te gaan aan het besef dat het anders is, of anders moet. Jij bent langs het Brandemeer gekomen, toch? Het spiegelloze meer?"
"Ik heb erin gebaad, het was heerlijk warm."
"Dat bedoel ik," zei Qanma.
Via nog een geitenpaadje kwamen we aan het strand. Heel in de verte zag ik zo'n groot zeilschip als ik ook in Barra had gezien, vast en zeker onderweg naar Gralda. Even probeerde ik me voor te stellen hoe dat zou zijn. Weg uit Inhemren, naar een heel nieuw land en een heel nieuw leven. Maar ik wist dat dat niet mijn weg was.
