250 – terug naar de Heerweg

Het begon al donker te worden, Wasijma en ik keken elkaar aan, ik vroeg: "Kunnen we hier overnachten?"
"Nee," zei Erma. "Jullie moeten terug. Ik zal jullie Graysaflu meegeven." Op haar stijve, dunne stokbenen liep ze een eind de boomgaard in, waar we vaag wat houten hutjes onderscheidden.
Ik pakte de waterzakken die ik gekocht had, en liet haar de flessen daarin leeggieten. Minder zwaar en minder verdacht.
Ik kuste Roosma ten afscheid. Ze zei: "Neem jij de zeep maar mee, Yimama." Het ontroerde me zo, dat ze me nu eindelijk toch nog als moeder aansprak. Ze gaf me ook nog een handvol munten.

In de schemering liepen we terug naar de tunnel. Daar zat Kuuksi ons op te wachten. Ze trippelde de rechter richel op. Wij volgden. Doodvoorzichtig en haast blindelings, voetje voor voetje, onze handen steeds langs de koude, vochtige muur, schuifelden we terug, langs het vraatzuchtige water, tot de mond in het landschap ons weer uitspuwde.

Ik keek achterom. Had ik Roosma een paar van die gelukszaadjes moeten geven? Voor als het ondraaglijke té ondraaglijk werd? Maar het was te laat. Ik verbeeldde me dat ik heel in de verte de lichtjes langs de Heerweg kon zien. Gelukkig tekende het smalle pad zich in het donker duidelijk af. We bleven achter elkaar lopen, eerst Kuuksi, dan ik, dan Wasijma. Ik keek wel steeds achterom of ze me volgde, maar verder zwegen we, niet in staat om woorden te geven aan wat we hadden meegemaakt.

Toen we de Heerweg bijna hadden bereikt, bleef ik staan om een slokje Graysaflu te nemen. "Ze kunnen beter niet zien dat we het land in zijn geweest," zei ik tegen Wasijma. Hoewel dit stuk van de Heerweg niet echt heel druk was – het lag midden tussen HarstaMarkaz en Signadida – waren er toch wat kraampjes en een paar herbergen. We staken de weg over en nestelden ons achter een herberg, mantel en schild over ons heen getrokken, Kuuksi als waakpoes vlakbij. De nacht was hier gelukkig niet zo koud als in de bergen.