Sleuteloog

Geplaatst op 23 augustus 2017 door Hella

Sleuteloog stond al in de kast sinds kindeke het in 2007 voor school moest aanschaffen. Nu gingen we het lezen voor de leesclub. Ik vond het prachtig.
Het verhaal is zo simpel als wat: Herma Warner, een oude vrouw, krijgt een brief van een journalist, die onderzoek doet naar ene Mila Wychinska, naar algauw blijkt een jeugdvriendin van Herma, uit haar tijd in Indië, die Dee Mijers heette. Al Herma's aandenkens aan Indië liggen opgeslagen in een ebbehouten kist, nog uit het huis van haar ouders, maar ze is de sleutel ervan kwijt. Nu moet ze uit haar herinneringen putten, aan dingen die ze veel liever vergeten was. Ze schrijft ze op zo ze bovenkomen, in fragmenten. Haar jeugd in Indië, de mensen met wie ze omging, de subtiele verschillen tussen blanke en Indo-Europese families, de veranderingen in wat eens een fijne vriendschap was. Haar studietijd in Nederland, haar huwelijk met de bioloog Taco Tadema, de keren dat ze terugging naar Indonesië. En alle ontdekkingen die ze doet, die leidden tot handelingen die ze zichzelf niet vergeven kan. Zij, de engelachtig blonde belanda.
De reacties van de journalist dwingen haar steeds dieper te graven, steeds denkt ze: dat schrift zit in de kist, die foto, die ansichtkaart … Is het kwijtraken van de sleutel een Freudiaanse Fehlleistung?
Ik zag pas een leuk vragenlijstje voor leesclubs, en daar stond onder andere de vraag bij: wilde je dat dit een dikker boek was?
En ik dacht: ja! Wat een doorwrochte, doorweven geschiedenis, je zou er wel een trilogie van kunnen maken. Maar tegelijk: in deze vorm – onderkoeld, terughoudend – heeft het verhaal misschien meer impact. Ik moest denken aan Sense of an Ending. Ook zo'n dun boekje dat een enorme nadreuner bleek.

Dit bericht is geplaatst in recensies met de tags , . Bookmark de permalink.

6 Reacties op Sleuteloog

  1. Erik Scheffers schreef:
    23 augustus 2017 om 13:55

    Hoi Hella, ik heb "Sleuteloog" ook ooit gelezen, maar er staat mij niets meer van bij, ook niet na het lezen van jouw bespreking. Wel weet ik nog dat ik het destijds met plezier heb gelezen, toevallig ook voor een leesclub. Groetjes, Erik

    Beantwoorden
  2. Erik Scheffers schreef:
    23 augustus 2017 om 17:02

    Hoi Hella, "Sleuteloog" ga ik denk ik niet herlezen, maar "Oeroeg" haar debuutroman uit 1948 zeker wel. Groetjes, Erik

    Beantwoorden
  3. Rene Ruiter schreef:
    27 augustus 2017 om 16:28

    Begrijp ik goed dat ouderen niet meer krachtig kunnen schrijven? Na 'Sleuteloog' las ik een boek van Alice Munro en aan niets was te merken dat zij de zestig al ruim gepasseerd was toen zij Runaway schreef.
    Het nadreunen van Sleuteloog komt volgens mij door het ritme. De korte roman begint traag en krijgt meer dynamiek als blijkt waarom de kunsthistorica zoveel moeite heeft met het verleden. De beschrijvingen van Indië zijn mooi, maar blijven afstandelijker dan bijv. in 'Het lied en de waarheid' van Ruebsamen. Haasse beschrijft mooi het menselijk tekort van 'ons soort mensen'.
    Het ritme bereikt in de laatste pagina's het hoogtepunt met de mogelijke zoon van Dee en zijn kunstcollectie en de prachtige Arabische wijsheid. Inderdaad even een nadreun. Maar de volgende dag dacht ik alweer aan een Hollands tegeltje en kwam Yokuru Inada wat gekunsteld over. Waarom heeft Haasse voor de strakke Westerse vertelvorm gekozen en niet voor een wijze die meer aansluit bij Oosterse (decoratieve) stijlen?
    Misschien is de nadruk teveel op de constructie in dit boek. De briefwisseling met de journalist was niet nodig. Wilde Haasse op oudere leeftijd nog een bewijs van vakmanschap leveren? Schrijven kan ze heel goed, maar volgens mij is het mooier om de techniek op de achtergrond te plaatsen. Dat brengt me weer bij Munro, die in twintig pagina's (bijna) een complete roman schrijft in simpele heldere taal over ogenschijnlijk alledaagse gebeurtenissen. Haar personages dreunen echter wel bij mij na. Dat komt ook door verteltechniek, maar een techniek die transparant is.

    Beantwoorden
    • Hella schreef:
      27 augustus 2017 om 16:48

      'Kunnen' is denk ik niet het juiste woord, het is meer een soort van bezonkenheid, het felle is eraf. Maar dat geldt niet voor alle schrijvers. Ik ben het wel met je eens dat de structuur er te dik bovenop ligt, dat is denk ik de reden waarom ik het geen 5 sterren gaf.
      Veel meer 'oosters' qua verteltrant was de Tienduizend Dingen van Maria Dermoût.
      Genoeg om over te praten in elk geval!

      Beantwoorden

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *