The Winter Vault by Anne Michaels
My rating: 4 of 5 stars
Terwijl ik aan het lezen was, dacht ik steeds: dit wordt voor mij het boek van 2015. Tot nu toe was dat steeds Station Eleven geweest, het enige dat ik dit jaar vijf sterren heb gegeven.
The Winter Vault is ongelooflijk mooi geschreven. En het gaat voor een deel over de verplaatsing van de tempel in Abu Simbel. Daardoor sluit het aan bij twee onlangs gelezen boeken: A Thousand Miles up the Nile en Ingenieurs van de Ziel.
Op school leerden wij dat de Assoean Dam een zegen voor de mensheid was. Water in de woestijn, een triomf van mens over natuur. Wij leerden niets over de duizenden jaren oude beschaving en leefwijze van de Nubiërs, die van hun levensader werden losgetrokken en gedumpt werden in naamloze woestijnbarakkendorpjes.
Het boek gaat ook over de Dam in de St Lawrence in Canada, waar ook dorpen en kerkhoven onder water verdwenen. En het gaat over Warschau, dat na de complete oorlogsverwoesting geheel in oude stijl werd opgebouwd, een stuk geschiedenis waar ik ook niets van wist.
Een wintergewelf is een Canadese uitvinding: een soort baarhuisje waar doden werden opgeslagen als de grond te diep bevroren was om ze te begraven. De moeder van de hoofdpersoon lag daar na haar overlijden, en haar vader las er gedichten voor.
Het boek gaat over Jean, een botanica, en Avery, een waterbouwkundig ingenieur die later architectuur gaat studeren. En over de Poolse Lucjan, die aan Jean de geschiedenis van Warschau vertelt. En eigenlijk gaat het over hoe een man en een vrouw een tragedie kunnen overwinnen. Hoe (of óf) zij tenslotte in staat zijn hun doden te begraven. Ik ervaar maar zelden dat een gebeurtenis in een boek me zo aangrijpt.
Al lezend voelde ik me zo verrijkt en opgetild door de schitterende beelden, de mooie woorden. Ik dacht aan de bewering van Renate Dorrestein "Als jij op het niveau van zinnen en metaforen gaat denken van ‘poeh, wat prachtig’, dan ben je wakker geschrokken. Dan zit je niet meer in de huid van mijn personages, en dat gaat ten koste van het verhaal." En hoe dat niet meer geldt als een boek zó prachtig geschreven is. Dan gaat het over meer dan het verhaal, dan gaat het ook over de taal zelf. Voorin het boek staat als motto: With the first grave – the first time a name was sown in the earth – the invention of memory. No word forgets this origin.
Als ik zo'n boek uitheb, wil ik het nog niet loslaten. Dan googel ik wat recensies in de hoop mijn bewondering verwoord te zien.
De recensies waren helemaal niet zo lovend. Mensen houden niet van mooischrijverij. Ik houd ook niet van mooischrijverij, literatureluur, als de inhoud die taal niet verdient. Maar als de inhoud over zulke grote thema's gaat, dan past de gebeeldhouwde taal. Dus daar was ik het niet mee eens.
Toen las ik iets (kan het nu niet meer terugvinden) waarvan ik dacht: ja. Die heeft gelijk. We maken de reis met Jean. Maar we missen de ontwikkeling van Avery. Terwijl ook hij – na tot het inzicht te zijn gekomen dat Abu Simbel geen zegen voor de mensheid was – een enorme ontwikkeling doormaakt. En zo'n prachtig, waardig mens is.
Ik wou dat Goodreads ook halve sterren mogelijk maakte. Vierenhalve ster voor dit schitterende boek.
TEST