78 – het avondmaal

Horva had niet gezegd wat ik moest kopen. Was het een test? Ik kocht maar wat ik kende, van vroeger, van thuis. Geitenkaas, brood, rijst, kool. En geitenmelk voor Bo.
"Alleen als je vlees koopt, mag je dat meteen bereiden," zei mijn gids. "De rest neem je mee naar je cel. Er wordt alleen 's morgens en 's avonds gegeten. Overdag versterven wij voor de Grote Hemren."
"Maar mijn zoon …"
"De kleine Horva zal het gauw genoeg leren," zei zij streng.
"En waar kan ik me wassen?" Ik voelde me zo vies, na die lange reis. Ik voelde me ook vies en bezoedeld door de gang van zaken hier, maar dat merkte ik pas de volgende ochtend, toen het drupje van de Helvarderaflu was uitgewerkt.

In de avond liep ik met een schotel eten naar Horva – de meeste vrouwen droegen die op het hoofd, dat speelde ik nog niet klaar, ik hield hem in beide handen voor me, doodvoorzichtig lopend omdat ik zo slecht kon zien waar ik mijn voeten neerzette.
Horva zat als een prins rechtop in zijn hut en Bo zat naast hem, stil en gedwee. Hij reageerde pas op me toen ik sprak.
Ik zette de schotel met eten midden op het kleed en wilde er naast gaan zitten.
"Eerst de mannen," vermaande Horva.
Ik had Bo's kopje meegenomen in de zak van mijn zwarte overkleed. Ik schonk het vol geitenmelk en gaf het aan hem. "Drink maar lekker op, mijn prinsje …"

Ik moest blijven staan tot Horva genoeg had. Hij scheurde een stuk van het platte brood en gaf dat aan Bo, die nog helemaal niet wist hoe hij dat eten moest. Kennelijk had Horva geen idee. Ik hurkte bij hem neer om kleine stukjes brood in de melk te dopen. Ik liet hem ook wat kaas van mijn vinger sabbelen.
Horva keek toe alsof ik een varken in zijn hut had toegelaten.
"Neem het kind alsjeblieft mee, en breng hem morgen schoon bij me."
Schoon, hij in zijn ongewassen pij. Maar ik zweeg. Ik schrokte de resten van de schotel naar binnen, mijn vette hand steeds achter de lap, ik had zo'n ontzettende honger.
"Je kunt gaan."