2 – het rotsvadmijn

ROTS was het eerste woord dat we leerden beitelen op school. De dogman had een grote marmeren plaat waarin alle letters waren gebeiteld. We moesten ze opdreunen:
      R O T S V A D M I J N K L U W Z G H E F B P Y C
      Rots vad mijn kluuwz ghefbee piek! Rots vad mijn kluuwz ghefbee piek!

Het koor van onze stemmen was overal in DunKitaba hoorbaar, moeders en kleine kinderen zongen het mee, iedereen kende het rotsvadmijn uit zijn hoofd. Al is zingen niet het goede woord in dit verband. Want zingen mochten we niet. Of misschien moet ik zeggen: deden we niet. Ik herinner me niet dat het werd uitgesproken als een verbod. Er was gewoon geen muziek. Wel werd er getrommeld. Op feesten – trouwerijen bijvoorbeeld – stond er een kring van trommelaars op het marktplein, waarbinnen de mannen dansten. De vrouwen stonden buiten de kring en klapten mee met de trommels.

De dogman legde ons de betekenis van het rotsvadmijn als volgt uit: de Rots, daar wonen onze vaderen, onze heersers. Vandaar VAD. Wij allen zijn in zijn omarming, de hoogste vader noemt dat Mijn Kluwz, wij zouden zeggen: mijn kluwen. Ghefb is na Rots het mooiste woord: het betekent zowel Ik Heb als Ik Geef. Onze vader heeft ons, en geeft ons daarmee zijn bescherming. Hij bekijkt ons vanaf zijn hoge Pyc, het hoogste punt van de Rots. De dogman wees op de kleine rots die in ons klaslokaal stond en raakte de hoge piek aan, die omrand was met kantelen. Daar bovenop staat de hoogste vader en houdt ons in de gaten.

Toen deelde hij kleine, vierkante kleitabletten uit aan de leerlingen. Om en om pakten we er een van de stapel af. Daarna kregen we allemaal een stukje houtskool, waarmee wij, de jongste meisjes – Vulema en ik, en nog twee meisjes van wie ik me de naam niet meer herinner - de vorm van de letters R O T S op de steen moesten tekenen. De oudere meisjes gingen met de volgende letters aan de gang, of waren al toe aan hun naamplaquette.