“wetenschap”

Ik was gisteravond zo dom me in een discussie op twitter te mengen met een anonieme meneer die zich Russell's Teapot noemt en die met veel bombarie (en bijval) "wetenschappelijk" aantoont dat Gloria Wekker geen wetenschap bedrijft.
Na enig googelen kwam ik erachter dat Theepot gelieerd is aan Geen Stijl en ik me dus in een wespennest had begeven. Horden blanke mannen stonden in de rij om mij duidelijk te maken dat ik er NIETS van begrepen had.

Nu is "wetenschappelijk" natuurlijk helemaal geen objectieve categorie. "Wetenschappelijk" is wat op een bepaald moment in de tijd door het heersende discours als "wetenschappelijk" wordt aangemerkt. Als het heersende discours – al eeuwenlang beheerst door blanke mannen - zich aangevallen voelt, gaat het andere kennismethoden - dan de in dit geval "onomstotelijke" trits: de (zogenaamde) objectiviteit, reproduceerbaarheid en voorspelbaarheid - uit alle macht onderuit proberen te halen.

Wie het in haar hoofd haalt om hier vraagtekens bij te zetten, bijvoorbeeld door te informeren wat de (anonieme) aanvaller dan zélf heeft gestudeerd, krijgt te horen dat zij het autoriteitsargument gebruikt en er dus niets van begrepen heeft. Terwijl zij alleen maar tijdens het lezen van het wel erg lange stuk (methinks the lady doth protest too much) dacht: voor kunstgeschiedenis gelden veel van deze argumenten alvast niet.

Zij, dat ben ik natuurlijk zelf.

Gloria Wekker – haar CV staat hier – is gepromoveerd aan de UCLA. Ik mag aannemen dat daar niet louter en alleen zwartevrouwenvoetenkussers (van die onnozele types die haar de Joke Smitprijs hebben toegekend) werken.
Theepot onderwerpt haar boek White Innocence aan de "objectieve" methoden van "de wetenschap."
De manier waarop Wekker haar onderzoek heeft gedaan is de manier waarop de antropologie onderzoek doet, namelijk door ervaringen van mensen op te tekenen. Ervaringsverhalen, het moet niet malder!

(Ik krijg van een arts (zo'n griezel met een Nederlands vlaggetje in zijn twitterbio) toegevoegd dat ik exemplarisch ben voor de achteruitgang van het onderwijs in Nederland. Kennelijk heeft hij zich zo slecht bijgeschoold dat hij niet weet dat de narratieve benadering en behandeling van psychiatrische patiënten overal opgeld doet. Kennelijk voldoen de "objectieve" gegevens uit bloed- en hersenonderzoek toch niet.)
Nee, maar anekdotisch bewijs is onzin, weet Theepot.

Wat daarna volgt is een stukje waar de honden geen brood van lusten. Hij diskwalificeert – net als de victim blamers in het #metoo discours – de ervaringsverhalen van de ondervraagde zwarten.

1. Heel vaak is niet eens bekend wat de namen zijn van deze personen uit een ervaring, laat staan andere informatie op basis waarvan we concluderen dat ze kunnen worden gezien als “representatief” voor witte Nederlanders.
2. Vrijwel altijd gaat het om een zeer kleine groep mensen. Het is een algemeen aanvaarde richtlijn in de statistiek dat een steekproef uit minstens 30 personen moet bestaan (en voor een diverse groep, zoals het NLse volk, natuurlijk uit veel meer dan dat).
3. Het is niet of nauwelijks na te gaan in hoeverre een ervaring de realiteit weergeeft. Vaak wordt niet vermeld waar en wanneer precies de ervaring plaatsvond en zijn er geen getuigen beschikbaar om de lezing te bevestigen. De persoon die de ervaring inbrengt kan zich de ervaring verkeerd herinneren, het menselijk geheugen is immers notoir onbetrouwbaar. Zijn interpretatie van gebeurtenissen kan gekleurd zijn door persoonlijke vooroordelen. Hij kan mensen verkeerd verstaan hebben. In het geval van oude herinneringen kan hij essentiële context door de jaren heen vergeten zijn. En dan kan een persoon ook nog eens een ervaring gewoon verzonnen hebben of bewust verkeerd weergeven. Dit is de reden waarom bij psychologisch onderzoek normaal gesproken de interviews of experimenten niet alleen worden gerapporteerd, maar ook vastgelegd op bijvoorbeeld audiotranscripts, zodat onderzoekers het verschil tussen feiten en perceptie na kunnen gaan. Bij “persoonlijke ervaringen” is dit dus niet mogelijk, ze zijn per definitie vrijwel geheel subjectief.
4. Je hebt geen mogelijkheid om de invloed van omgevingsfactoren in te schatten. Wie weet wat voor invloed het weer, drukte in de tram, vertraging van de tram mogelijk gespeeld kunnen hebben? Wie weet, wat voor andere factoren invloed hebben gehad op het verloop van de ervaring? Wetenschappers werken in gecontroleerde omgevingen met een reden: om zoveel mogelijk variabelen constant te houden tijdens het onderzoek zodat je zeker weet dat je, wanneer je de voorspelde uitkomst terugkrijgt, dit alléén kunt verklaren met de hypothese die je aan het testen bent.
5. Persoonlijke ervaringen zijn niet reproduceerbaar, zelfs als ze volledig geverifieerd zouden kunnen worden. Je kunt dezelfde situatie niet opnieuw “afspelen” om het te controleren. Dit in tegenstelling tot, bijvoorbeeld, psychologische onderzoeken, die óók als doel kunnen hebben te onderzoeken “hoe er in de maatschappij gedacht wordt.” Hierom kun je dus nóóit een objectieve wetenschappelijke waarheid afleiden uit een persoonlijke ervaring.

Hij beweert dat het verwerven van dergelijke gegevens via psychologisch onderzoek wél objectief is. Alsof daar geen omgevingsfactoren zijn (een lab, een onderzoeksruimte) en de autoriteit van de onderzoeker geen enkele invloed zal hebben op de gegeven antwoorden.

Hij beweert bovendien dat Wekker haar onderzoek zo heeft gedaan omdat dat makkelijker was.

Maar dat het moeilijk of duur is om tot een wetenschappelijk inzicht te komen, betekent niet dat het daarmee gerechtvaardigd is om de wetenschappelijke methode “uit praktische overwegingen” maar terzijde te schuiven en je maatstaven voor wat “wetenschappelijk” is aan te passen om wetenschap “haalbaarder” te maken.

Eigenlijk te veel eer, zoveel citeren uit een stuk waar zowel het witte als het mannelijke privilige vanaf druipt. Maar, zoals Frederike Geerdink me laatst fijntjes toevoegde: geen mening hebben is een luxe.
Er zijn in de naam van de "wetenschap" verschrikkelijke dingen gedaan door mannen die allemaal beweerden dat ze dingen "objectief" en "neutraal" hadden vastgesteld.
Ik herhaal mijn eigen stelling nog maar eens: de enige objectiviteit is subjectiviteit.
Pretenderen dat je de "objectieve" "waarheid" in pacht hebt en dat vervolgens "wetenschap" noemen zonder er één enkel vraagteken bij te zetten, is levensgevaarlijk. Vooral voor diegenen die buiten het heersende discours vallen.

Dit bericht is geplaatst in tijdgeest met de tags , . Bookmark de permalink.

15 Reacties op “wetenschap”

  1. PH schreef:

    In my humble opinion: you give it too much attention... snap jou heel goed, maar ik denk dat je ze te veel eer geeft...

  2. Kim schreef:

    begrijpt die man dan echt niet dat hij met zijn stuk Wekkers gelijk bewijst?

    goed dat je hier aandacht aan besteedt.. het is lastig om inhoudelijk te discussiëren met anders-denkenden als feiten niet langer vastliggen. maar ik ben het niet met PH hierboven eens, opgeven kan niet mag niet, negeren geeft ze denk ik juist te veel eer. het gaat om inhoud, moet altijd om inhoud blijven gaan. maar het stelselmatig betwijfelen van de gevestigde orde vanwege .. iets; ik weet niet wat — dat vind ik toch wel eng en is volgens mij een groot probleem dat groeiende is: Thierry Baudet stijgt in de peilingen, Wilders is nog altijd populair..

  3. Bettina Grissen schreef:

    Haha, ik zag dit ook voorbij komen en heb nog even getwijfeld, maar besloot me er toen verre van te houden.

    Je kunt het eens of oneens zijn met (delen van) wat Gloria Wekker zegt, maar ik denk wel dat ze gelijk heeft als ze zegt dat er verschillende opvattingen over wetenschap bestaan. Het zal er ook volkomen aan liggen welk vakgebied je bestudeert.

    Ik kan me herinneren dat ik ooit iemand sprak die psychologie deed en heel verontwaardigd was dat wij bij geschiedenis het vak statistiek niet kregen, want 'dan kun je geen onderzoek doen'. Mijn argument dat je dat soort onderzoek niet bij geschiedenis doet en dat dit vak dus overbodig is, maakte geen indruk. Volgens hem was geschiedenis duidelijk geen wetenschap.

    Ik denk dat je je wel bewust moet zijn van je eigen standplaatsgebondenheid als je onderzoek doet, in welk veld dan ook, omdat jouw achtergrond (en alles wat daarbij hoort) mede je interpretatie beïnvloed.

    Het stuk waarin Gloria Wekker wordt afgemaakt, is trouwens ook geen goed voorbeeld van wetenschappelijk schrijven, zelfs mijn brugklassers kunnen zien dat dit zo subjectief is als de neten. (niet dat ze subjectief kunnen spellen, of weten wat neten zijn, maar dat is een ander verhaal).

    Groetjes,

  4. T. ter Maat schreef:

    dag

    misschien interessant om terug te luisteren
    marathon interview VPRO 25dec 2016 Clairy Polak - Gloria Wekker

    mvg

  5. Prof.Fink schreef:

    "Nu is "wetenschappelijk" natuurlijk helemaal geen objectieve categorie. "Wetenschappelijk" is wat op een bepaald moment in de tijd door het heersende discours als "wetenschappelijk" wordt aangemerkt"

    hahaha, sorry, maar nee. Dit is precies waarom echte wetenschappers de sociale wetenschappers als prutsers beschouwen. Dit kan je wel willen, maar maakt het nog niet waar.

    Als het heersende discours niet-wetenschappelijk werkwijzen als wetenschappelijke werkwijze gaat aanmerken, betekent dit geenszins dat die werkwijze daarmee wetenschappelijk wordt, het betekent slechts het moreel failliet van desbetreffende discipline.

    De zwaar gepoliticeerde sociale wetenschappen zijn moreel failliet, en het werk van Wekker is daar een overduidelijk voorbeeld van.

    Het stuk van Teapot is kort door de bocht, maar hij heeft op belangrijke punten wel degelijk gelijk. De argumenten van Wekker zijn slecht onderbouwd, ze redeneert in cirkels, en ze is natuurlijk bijzonder vooringenomen. Van enige objectiviteit is geen enkele sprake. Het is een vooringenomen, generaliserend, racistisch werkje dat met wetenschap echt helemaal niets te maken heeft.

    • werner schreef:

      Ach, was het leven maar zo simpel Fink. Pffff, wat een klink klare onzin zeg... eerst nadenken prof Fink voor je iets opschrijft.

      Dit is bespottelijk en wel om het volgende: Geen enkele mens kan in contact staan met de ultieme 'Waarheid' - ook geen wetenschappers van welke studie dan ook. Alleen een God, als die al zou bestaan, zou daartoe in staat moeten worden geacht. Kortom, wat je bazelt, is niets meer dan slechts een overtuiging die toevallig vandaag de dag in de mode is.

      Je pretenties, zijn gebasseerd op lucht. Zelfs Emanual Kant, een Duitse filosoof uit de 17e eeuw, wist al dat onze perceptie van de realiteit gekleurd is a) door de werking van ons brein en b) door de informatie die we vanuit onze omgeving (ouders, vrienden, samenleving) hebben meegekregen. Er zijn inmiddels ontelbare psychologische experimenten voorhanden die je kunnen wijzen op het gegeven dat 'objectiviteit' een idee fixe is, een luchtballon, klinklare onzin. Wetenschappers kunnen helaas niet uit hun lichaam stappen dat behept is met al doe onvermogens - dus dat er een objectieve wetenschap zou bestaan, is bespottelijk. Dat is simpelweg niet hoe ons brein in elkaar zit. We zijn geen Goden, we zijn mensen (en die hebben nou eenmaal dubbele agenda's, machtshonger en allerlei neigingen om onwelgevallige waarheden uit de weg te gaan).

      Wat is dan wetenschap?
      Wetenschap is slechts een grondige 'methode' om in een gecontroleerde situatie een bewering te testen op voorspelbaarheid (in het geval van de natuurwetenschappen) en om mensen te begrijpen in hun context (in het geval van de geestes wetenschappen). Wetenschappers leveren ons slechts overtuigingen, die weliswaar middels een methode is gechekt, maar overtuigingen desalniettemin - en dus niet iets mythisch dat ons dichter bij de ultieme waarheid brengt. Want in de wetenschap (ook de natuurwetenschap) draait het nooit alleen om feiten, je hebt ideeen nodig om die feiten te interpreteren - objectiviteit. bestaat. per. definitie. niet.

      Vandaar ook dat dogmatische discussies in de wetenschap jarenlang kunnen duren over de betekenis van een enkel, simpel feit. Het is immers mensenwerk, kortom:

      "There are facts and there is the Truth. Facts can obscure the truth..."

  6. Arend schreef:

    Ik zal niet herhalen wat Prof Fink hierboven schrijft, maar onderschrijf het volkomen: wat wetenschappelijk is, en wat niet is heel helder gedefinieerd. En dat mevrouw Wekkers boek/onderzoek dat niet is, valt dan ook gewoon objectief te meten. Dit bewijst overigens niet dat haar stelling niet waar is, of waar kan zijn. Maar simpelweg dat dit uit haar 'onderzoek' volstrekt niet te destilleren valt. Zeggen dat wetenschap niet objectief is plaatst je in een rijtje met Trump, en zijn alternative facts.

  7. Hans schreef:

    Vreselijke zeikwijven. Ze moeten dit soort hatelijke en racistische mensen eigenlijk meteen afschieten want zij zijn de nieuwe Hitlers!
    Ik ben blank, niet wit, en ik ben multi culti getrouwd en mijn kinderen zijn halfbloed. Nooit in mijn leven heb ik problemen gehad met anders gekleurde mensen. Ik heb naast blanke vrouwen ook vele gekleurde vrouwen in bed gehad. En dan zoveel onzin bijelkaar zitten liegen is gewoon om te kotsen. Jammer van het weggegooide belasting geld. Daar had veel goeds mee gedaan kunnen worden. Eeuwig zonde.

    • Hella schreef:

      Ik laat deze schandalige reactie staan, om te laten zien door wat voor (ook weer anoniem) tuig Theepot zich laat steunen.

    • lethe schreef:

      Ik heb naast blanke vrouwen ook vele gekleurde vrouwen in bed gehad.

      Gefeliciteerd. Maar "in bed gehad hebben" zegt natuurlijk niets over hoe je verder over ze denkt.

Laat een antwoord achter aan Kim Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *