Het is een wonderlijke sensatie om een boek te lezen waar je helemaal niets van begrijpt. Als het nu over quantummechanica ging, zou dat logisch zijn, ik heb nu eenmaal een klein bèta-verstandje. Maar als alfamens zou je toch iets moeten snappen van een toneelstuk over Oedipus. Ik las De Naam van Oidipous als laatste in mijn korte Oedipus-hype. Ik had er allerlei geleerds over gelezen, zoals hier in het boek Re-Visioning Myth, waarin wordt betoogd dat Cixous de hele mannelijke manier van vertellen aan de kaak stelt, of hier waarin Decreus uitlegt dat Jocaste Oedipus uitnodigt om het verlangen naar de moeder niet uit de weg te gaan en de diepte van de zichzelf gevende moeder te exploreren.
Maar de tekst bestaat uit losse zinsfragmenten, waar ik geen touw aan vast kan knopen. Gelukkig ben ik niet de enige. In de beide recensies die ik van de uitvoering door theater Persona kan vinden, begrijpt de recensent er ook helemaal niets van. Een onverteerbaar brok diepzinnigheid, zegt Wijnand Zeilstra. Lang geleden dat ik een voorstelling heb gezien die me zo volstrekt onverschillig liet, zegt Peter Liefhebber.
En toch … ik heb heel veel van die zinsfragmenten aangestreept omdat ze kant-en-klare schrijfveren waren. Ik stel me voor dat je deze teksten als hoorspel zou moeten ervaren, terwijl je half in slaap aan het vallen bent, zodat ze rechtstreeks je onderbewuste in glijden. Dat ze zich verweven met droombeelden. Met het verstand valt deze tekst niet te bevatten, maar met de diepere lagen misschien wel.
Toen ik aan mijn afstudeerproject over Virginia Woolf bezig was, liep ik tegen een hoop Franse filosofen aan, o.a. Jacques Lacan en Hélène Cixous. Lacan ging nog, maar ik kon geen touw vastknopen aan wat Cixous te melden had. Ik voelde me heel erg dom.
Ik weet niet ... is het niet veel dommer om niet in begrijpelijke taal te kunnen uitdrukken wat je bedoelt?
Er schijnen genoeg mensen te zijn die wel begrijpen waar ze het over heeft, maar ik ben blij dat ik niet de enige ben voor wie het te hoog gaat.
(Ik googelde haar even en kwam ook weer Derrida, Irigaray en Kristeva tegen. Gooi het maar in mijn pet 😉 )
Oh o, Derrida, Kristeva.....ze zijn één van de redenen waarom ik mijn academische opleiding heb opgegeven. Toen dacht ik ook: ik ben er te dom voor. Nu denk ik: ik zit op een andere golflengte. En ga ik op zoek naar goeroes die ik wel begrijp. Zo'n boek als boven, dat is aan mij niet besteed. Dat wil niet zeggen dat alles altijd maar klip en klaar en makkelijk te verteren moet zijn, maar de grote lijn moet je wel kunnen vatten.
Ik vind het knap dat je zo'n boek dan toch uitleest...of?...
Toen dacht ik ook: ik ben er te dom voor. Nu denk ik: ik zit op een andere golflengte.
Dat is een goede houding! Die ga ik proberen na te volgen.
Ja, ik heb het wel uitgelezen, het had toch iets fascinerends. Gelukkig heb ik verder geen ervaring met zulke moeilijke filosofen, kunstfilosofie blijft toch altijd net wat concreter. Hoewel literatuurwetenschappers ook wel nodeloos moeilijk kunnen doen.