Ann Patchett – Commonwealth

Ik vond Commonwealth (vertaald als: Gemeengoed) een prachtig boek. Het soort boek wat ik het liefste lees (en zou willen schrijven): over de dynamiek tussen mensen in families. In dit geval een ingewikkeld samengestelde familie, die oorspronkelijk begon met twee gezinnen, de Keatings (2 dochters) en de Cousins (2 zoons en 2 dochters). Als ma Keating en pa Cousins een relatie krijgen, worden de zes kinderen gedwongen hun zomervakanties gezamenlijk door te brengen.
Het boek springt heen en weer door de tijd, het begint in de jaren zestig en eindigt in onze tijd. Hoofdpersoon of liever spil van het verhaal blijkt uiteindelijk Franny Keating, met wier doopfeest het boek begint. Zij krijgt op een bepaald moment een relatie met een oudere schrijver, aan wie ze haar levensverhaal vertelt. Hij blijkt het te gebruiken voor een boek, ook Commonwealth geheten, en later wordt dat nog verfilmd ook.
Wat het boek prachtig maakt, zijn de afzonderlijke levensverhalen zoals ze duidelijk worden uit de scènes die we van de verschillende personages meemaken. Ieder heeft zijn eigen kijk op het verleden, en op de tragische gebeurtenis die plaatsvond in hun jeugd. Ieder heeft zich van daaruit anders ontwikkeld.
Waar ik het soms moeilijk mee had (natuurlijk ook te wijten aan het feit dat ik zonodig die She Devil tussendoor moest lezen) was de chronologie. Het ging ook zo naadloos in elkaar over steeds, dan zaten we weer NU in de auto en dan waren we opeens weer bij die boerenschuur in Virginia. Soms wou ik maar dat schrijvers gewoon chronologisch opschreven wat er gebeurd was. Waarom zo moeilijk doen? Is het geen kunstmatige spanningsboog?
Ik vroeg me dat ook af bij DeLillo. Maar van onze leesclubjuf in Aberdeen heb ik geleerd dat je ervan uit moet gaan dat schrijvers iets altijd bewust doen. Met een goede reden. Bij DeLillo bedacht ik dat zijn tijdbehandeling overeenkomt met een archeologische opgraving.
En bij Ann Patchett bedacht ik dat zij het eigenlijk opschrijft zoals het zich afspeelt in een mensenbrein. Soms heb je nog maar heel vage herinneringen aan een gebeurtenis, of een vastgeroest verhaal met standaardtermen. Maar door een bepaalde trigger kunnen soms opeens de werkelijke beelden bovenborrelen. Soms heb je heel lang niet aan iets gedacht, en staat het je opeens glashelder voor de geest. Soms heb je iets heel lang weggedrukt wegens te pijnlijk, en opeens merk je – als een tong naar een zere kies – dat de pijn is weggeëbt en een soort warme onverschilligheid is ingetreden.
Al deze beseffen zouden een boek doodslaan als je ze zou benoemen in een strikt chronologische vertelling. Je zou het verhaal in steen hakken terwijl het nu altijd fluïde blijft, ook als je het boek dichtslaat.

Lees hier de bespreking van Bettina.