heetgeblakerd (verhaspelcolumn 2011)

ook dit jaar weer een enorme oogst aan versprekingen, verhaspelingen en rare fouten, allemaal letterlijk opgetekend, de meeste uit nieuwsprogramma's op radio 1.

Een goede column valt en staat met een goede beginzin. Die dient meteen met de deur binnen te vallen.
Vandaag tot op heden dienden de onderwerpen zich bij mij altijd op tijd voor. Het is natuurlijk mooi als dat vers van de naald is, zodat de column op een alarmbel slaat. Geef uit luide borst en flink heetgeblakerd een opeenschakeling van negatieve annotaties ten beste.
Of het nu gaat over de nadelen van de confessionele auto, over vrouwen die overreden moeten worden hun burka af te doen, over het ontduiken van belastinggeld of over transcendale meditatie: schrijf op het scherpst van de schede. Kies een onderwerp dat op jouw buik geschreven is – ook al denk je dat het geen pas heeft en stijgt het schaamrood je naar de lippen – zorg dat jouw mening goed door het voetlicht passeert.
Vergroot hem uit! Na jouw uit de klauwen gewassen lariekool moet de lezer helemaal in Pampus liggen!
Je mening alleen maar vaag laten doorspiegelen, zodat hij als een ondergesneeuwd kindje totaal niet meer de boventoon viert, daar is geen doen aan. Dan sla je de boot mis, dan draai je er als de hete brij omheen. De crux waar een goede column op drijft – en de kunst waarmee de columnist zijn voetsporen verdient – is destehalve dat je als meetstaaf neemt dat die klopt als een deur!
Jouw verontwaardiging moet er met kop en staart bovenuit steken.
Natuurlijk mag je de gewone man in de straat zich ook wel een deuk laten lachen, maar krachtiger is je column als hij het vel onder de nagels weghaalt. Ga maar door ruiten en riemen, dan kun je het klappen van de zweep verwachten!
Je stijl moet zo persoonlijk mogelijk zijn, dan kan niemand je dat navertellen. Als jij vindt dat dit kabinet op zijn schreden moet terugkomen, schrijf dat. Als de maat voor wat jou betreft vol is en je vindt dat de regering daar rekenschap van moet nemen, schrijf dat. Laat de lezer de namen maar over de oren vliegen, zeg niet "dit is nog maar het tipje van de sluier" maar geef ons het complete verhaal, schreeuw het uit: Hoe hebben we het zo kunnen lopen?
Je kunt er wel vraagtekens bij stellen of mensen staan te popelen op een verhaal waarin je iemand uit de school klapt, maar zodra je het te boek hebt gestaafd, sta je op stip met nummer één!
Als je toch liever een zachtmoediger aanpak prefereert – doordat je een beschermde jeugd geleid hebt – zorg dan dat je een duidelijke persoonlijkheid doorschemert.
Als je de eerste versie van je column afhebt, word dan kritisch. Je weet zelf dondersgoed (het stadion van zachte handschoentjes is nu gepasseerd) wanneer je geen zuivere koffie in de kuip hebt. Haal van stel op sprong alle chaotiek eruit, zorg dat je verwijzigingen kloppen en dat je de juist links trekt, dat alle woorden eraan meedragen. Zorg dat alle woorden waarvan het einde is getekend ook daadwerkelijk het loodje erbij neerleggen (kill your darlings!). Neem ze allemaal met dezelfde maat. Doe ze weg of ruil ze in door een betere formulering. Zorg dat niemand na lezing het gevoel heeft dat hij zijn geld over de boeg gesmeten heeft, of dringend aan de antidepressia moet.
Zorg dat de lezer na jouw slotzin geen huis meer boven zijn hoofd heeft, dan heb je een column die de lezer raakt tot op het bot van zijn ziel.