Eindelijk weer eens een vijfsterrenboek gelezen: Old God's Time van Sebastian Barry. De titel is vertaald als De Verre Voortijd maar het had ook zoiets als "in de tijd van de oude goden" kunnen heten, het heeft iets voorwereldlijks, hoe we afdalen in de geest van Tom Kettle, de politieman die de eerste negen maanden van zijn pensioen alleen maar in zijn rotan stoel naar de zee heeft zitten kijken, zo op het oog helemaal tevreden: stationary, happy and useless.
Zo jammer dat hij in zijn nest – een kleine aanbouw aan een kasteel aan de Ierse oostkust - gestoord wordt door twee oud-collega's, in verband met een oude zaak waar Tom mogelijk meer van weet.
Het is de trigger waardoor Tom's lege geest langzamerhand volstroomt met herinneringen die hij liever niet had teruggezien. Verschrikkelijke herinneringen, weeshuizen, priesters … Hij wil er niet aan denken maar het wordt een zootje in hem. He was the orphan of his former happiness.
Hij raakt in de war, zijn geest in conflict met de waarheid. De waarheid staat er al op bladzij 35: Winnie was dead. Joseph murdered in Albuquerque. His wife June, dead, dead. What was wrong with him, that he couldn’t acknowledge his dead ones?
Toch komt Winnie (zijn dochter) bij hem op bezoek, en bezoekt hij zijn zoon Joseph in Albuquerque, waar hij werkt als arts in de Zuni pueblo. Net als Tom weet ik als lezer niet zeker wat waar is en wat niet. Maar naarmate Tom meer toelaat van alles wat hij heeft verdrongen, dringt het ook tot mij door: alles wat June en hem is aangedaan, alles wat hun kinderen is overkomen, en tenslotte het ergste van alles, hoe June aan haar eind is gekomen.
Het is een tragedie die makkelijk larmoyant had kunnen worden. Zo'n boek waar met grote letters POIGNANT op staat, zodat je al vantevoren weet dat je erom hoort te huilen. Van die prettige snikfilmtranen.
Maar Barry is een meester. Hij zit totaal in het hoofd en het lichaam van Tom Kettle, hij is een schrijver met een intens mededogen, niet uit op effectbejag maar op begrip. En hij schrijft zo wondermooi, zonder dat het ooit – we zitten altijd in het POV van Tom – ongeloofwaardig wordt.
Have [you] ever been the custodian of a story that no one else believed?
Er zijn verwijzingen naar literaire werken, naar de bijbel, en ze komen in Tom's geest op alsof hij ze zelf bedacht heeft.
… the sea, with its coat of many colours …
Things once fresh, immediate, terrible, receding away into old God’s time …
The real answers to Fleming’s questions were not in his cranium, they existed elsewhere, in the great cloud of unknowing where all human stories congregate.
De buurman-cellist die Bruch's Kol Nidrei voor hem speelt.
Als Tom eindelijk alles wat er gebeurd is toelaat in zijn ziel - He was like the falcon breaking from the spell of the falconer, going higher and higher, going away into the aether, breaking the non-existent thread that bound them.
Dan komt de zon weer op. The sun waking on the far horizon, lifting its ancient crown.
Wat een weergaloos mooi boek.
The Guardian noemde het boek subliem, dus het stond al op mijn lijstje, maar ik heb het nu meteen wat hoger gezet!
ja, subliem is het
Zo grappig hoe dit kan verschillen, ik kon er dus helemaal niks mee om verschillende redenen, maar ik ben heel blij dat jij er zo van genoten hebt. Zo zie je maar, dat iedereen elk boek op zijn of haar eigen manier ervaart 🙂
Groetjes,
Ja, dat blijft een wonderlijk iets. Ik heb het vaak andersom, dat "iedereen" een boek geweldig vindt en dat ik er nix mee kan.