Elizabeth McCracken – Bowlaway

Ik heb geloof ik niet eerder iets van McCracken gelezen, hoewel de titels me wel bekend voorkomen. Maar dit was een ontdekking. Qua inhoud en woud van personages doet het wel een beetje denken aan John Irving. Het verhaal begint met Bertha Truitt. "They found a body in the Salford Cemetery, but aboveground and alive." Ze komt zo uit de lucht vallen, trouwt met Leviticus Sprague, de zwarte dokter die haar bijbrengt, en richt een bowlingbaan op voor Candlepin Bowling, dat gaat met smalle kegels en kleinere ballen. Daar mogen, oh schande, ook vrouwen komen bowlen, zelfs zonder gordijn! Bertha draagt een broekrok en fietst het hele dorp door.

Aanvankelijk denk je dat Bertha de hoofdpersoon is, maar McCracken heeft heel wat verrassingen in petto. Op een gegeven moment denk ik: ze vallen als kegels, die personages. Steeds rolt ze weer een andere bal op hen af. "A bowlingball in the wrong place could rupture you. Could make you a genealogical dead end."
Het boek hééft eigenlijk geen hoofdpersoon, dat is het punt. De hoofdpersoon is de familie – de neiteam zoals dat in het Fries zo mooi heet – het nageslacht maar ook de omstanders. Het gaat over hoe familiemythes zich door de generaties heen verspreiden tot eigenlijk niemand meer precies weet wat er gebeurd is. Behalve dan die ene, die er vanaf het begin bij was …

Dat is dus iets waar je je aan moet overgeven. Ik lees op goodreads twee soorten recensies: de ene jubelend vijfsterrig, de andere vol vragen, wat móet ik hiermee, what's the point?
Pas als je je dit realiseert – dat the point juist is dat er géén point is - zie je hoe alles in het boek hieraan meewerkt. Heel vaak zinnetjes als: na haar dood vonden ze … jaren later zou hij … Iets wat je in een boeketreeksje zou afdoen als goedkope truc, is hier onderdeel van de thematiek. Het web van geschiedenis dat een familie weeft, zonder het zelf in de gaten te hebben.

Daarbij staat het stikvol met de mooiste observaties, de geestigste formuleringen. De kantlijn wemelt inmiddels van de hartjes en de smileys. Het is een boek vol glimlachjes.