medelijden

Maar er zijn twee soorten medelijden. De ene, de zwakke en sentimentele soort, is eigenlijk niets anders dan het ongeduld van het hart om zich zo snel mogelijk te bevrijden van het pijnlijke gevoel dat je bekruipt bij de aanblik van de ellende van een ander, die vorm van medelijden die helemaal geen mede-lijden is, maar louter instinctieve afweer van de eigen ziel tegen het lijden van een ander. En de andere soort, de enige die er toe doet, is het onsentimentele maar vruchtbare medelijden, dat welbewust is en vastbesloten geduldig en mee-duldend alles tot het uiterste en zelfs nog verder te doorstaan.
(Stefan Zweig - Ongeduld p217)

Medelijden is eigenlijk een gemakzuchtige emotie. Ik zie de arme dakloze met De Riepe leuren, en een gevoel van schaamte voor mijn volle boodschappentas en de warme auto die me naar m'n schone huis brengt, maakt dat ik gauw 2 euro geef voor een blad dat langzaam zal vergaan in de kofferbak.
Medelijden is ook een show-emotie: kijk mij eens vrijgevig – goedhartig – christelijk zijn. Op medelijden kun je je laten voorstaan, je kunt ermee bewijzen dat je een Goed Mens bent met het hart op de Goede Plaats, en als God daar ook nog even Zijn conclusies aan verbindt is het helemaal mooi meegenomen.
Ik heb nooit zoveel op met mensen die beweren dat de wereld meer medelijden nodig heeft. Het is dan hún soort medelijden, het soort dat de deerniswekkende situaties in stand houdt omdat er niet dieper over hoeft te worden nagedacht, want je hebt je Goede Daad voor vandaag alweer gedaan.
Wat de wereld veel meer nodig heeft, is mededogen, het soort onsentimentele maar vruchtbare medelijden waar Zweig het over heeft.
En dat is precies waar het zelf-verklaarde Goede Mensen zovaak aan ontbreekt. Ware Gelovigen verwijzen andersdenkenden zonder enig probleem naar de Hel, 'spirituelen' noemen andermans ellende hun karma en hoeven er dus ook niets mee te doen.
Over mededogen hoeft niet te worden gerept, mededogen moet je oefenen (ik ook) – 'tot het uiterste en zelfs nog verder'.