Censor en Neanderthaler

twee draken die de schrijver moet bevechten

Een schrijver heeft twee innerlijke saboteurs: de Censor en de Neanderthaler. Ik zie ze helemaal voor me, die twee: Censor een ijzeren robotvogel die zich met scherpe klauwen op mijn schouder posteert; Neanderthaler in zo'n berenvellenjurk met een knots in zijn knuist. Samen proberen zij – met de beste bedoelingen - de dienst uit te maken in mijn innerlijk schrijfhuis. Neanderthaler wil voorkomen dat ik mijn veilige stenen grot verruil voor een fictioneel luchtkasteel. Zodra ik de computer aanzet, klinkt zijn boerse, bezorgde stem: "Ben je niet te moe?" "Doe eerst even de afwas!" "Denk je er aan dat Jantje jarig is en dat Pietje naar de tandarts moet?" Of: "Ga lekker de stad in." "Neem toch een wijntje."
Gelukkig heeft Neanderthaler het brein van een holbewoner. Ik leid hem makkelijk om de tuin met: "Nee joh, ik schrijf niet. Ik doe een oefeningetje. Ik type maar een beetje. Dit is geen schrijven, dit is mijn dagboek. Niets aan de hand, mijn beste Nee."
Herken hem, als je de computer aanzet en je hoort die stem: "Zou je niet liever eerst even …"

SCHRIJVEN KOMT EERST!

Censor is van een ander kaliber. Puur intellect, en keihard in zijn oordeel. Direct bij mijn eerste zin krast hij in mijn oor: "Is dat goed gespeld? Kun je dat zo formuleren? Is dat geen afgezaagd thema? Niet bepaald Mulisch, hè? Ben je gek om dáárover te schrijven?"
Hij wil me voor falen behoeden. Daartoe gebruikt hij alle kritiek die er in mijn leven over me is uitgestort, bijvoorbeeld door de handwerkjuf, mijn LOI-docent, zo'n opwekkend Nederlands schrijfboek, kwaaie opvoeders … (Sloddervos! Stijlfout! Schrappen! Schaam je!)
Ik mep hem van mijn schouder. Zonder Censor kan ik niet, maar ìk zal bepalen wanneer hij zijn zegje mag doen.
Je moet hem streng aanpakken, de Censor. Je kunt niet zonder hem, maar alleen jij bepaalt wanneer het zijn beurt is.

EERST SCHRIJVEN - DAARNA PAS KRITISCH WORDEN