Met The Blazing World nog in gedachten verheugde ik me enorm op de nieuwe Hustvedt. Haar boeken zijn niet makkelijk, maar altijd de moeite waard.
De hoofdpersoon in Memories is S.H. (bijnaam: Minnesota) die in 1978 naar New York verhuisde om er een boek te schrijven. In het heden vindt S.H. het dagboek terug dat ze dat jaar bijhield. Daardoor herinnert ze zich hoe ze destijds de toekomst voor zich zag, vandaar de titel. We krijgen dus beschouwingen in het heden (waarin S.H. zich in vlammende bewoordingen uitlaat over Trump), over thema's die Hustvedt na aan het hart liggen, vooral over hoe vrouwen zich een plaats moeten verwerven in een mannenwereld, gebeurtenissenin het verleden, toen Minnesota dat nog allemaal leren moest, en fragmenten van de detectiveroman die ze aan het schrijven was, over Ian Feathers (I.F. - if) die zo graag Sherlock Holmes (S.H.) wilde zijn en Isadora Simon (I.S. - is) die dús Watson moest zijn.
Minnesota woont naast Lucy Brite, en door de dunne muur heen hoort ze – met behulp van de stethoscoop van haar vader - alles wat daar gebeurt: vreemde bezweringen, raar gezang, het krijgt een hoog Rosemary's Baby-gehalte. Ook doet ze verslag van wat ze leest, onder andere geschriften van Barones Elsa von Freytag-Loringhoven (ik zoek elke naam op, om te zien of ze echt zijn of niet), die naar uit onderzoek zou blijken de echte schepper is van het urinaal van Marcel Duchamp, thematiek die ook speelt in The Blazing World, mannen die pronken met de creaties van vrouwen.
Hierdoor komt bij S.H. de herinnering boven aan een gesprekje met haar vader. Zij heeft alle botjes van het menselijk lichaam uit haar hoofd geleerd, reciteert dat trots, en vader zegt: "Jij wordt vast een geweldige verpleegster."
I want to be a hero. I am not a hero. I am a girl, and it is bitter.
Sometimes memory is a knife.
De symboliek van het mes loopt als een rode draad door het boek. Als Minnesota wordt aangerand, krijgt ze van een van haar vriendinnen een stiletto, die ze De Barones noemt. Het is ook het begin van haar bewustwording. Jaren later zegt S.H.: One has to be fully conscious to recognize that one deserves to ask. One has to be fully conscious to be enraged.
Maar ga ik nu het hele boek navertellen? Ik zat op balkon te lezen en er gebeurden een paar wonderlijke dingen. Het kind van S.H. heet Freya, dat vond ik leuk. Maar iets anders was het volgende. Ik had opeens zin om een ronde collage te maken. Geen idee waar zulke ideeën vandaan komen, het was er. Vaak krijg ik, vlak voor ik in mijn middagslaap val, inspiratie. Ik zag iets voor me met concentrische cirkels. (Ben er gister mee begonnen.)
En wat lees ik die middag? Minnesota wordt uitgenodigd voor een bijeenkomst van de heksenkring. Ze krijgt een bladzij uit een toverboek onder ogen: The construction of the circle. Take a knife or a quill pen and cut circles within circles. Ik zat met kippenvel in de zon.
Het is geen toverkollig boek, helemaal niet. Maar het speelt op allerlei manieren met je hersens. Of misschien ben ik er extra gevoelig voor. Na de laatste emdr-behandeling had ik het gevoel dat mijn hoofd uit allemaal losse blokjes bestond, die op zoek waren naar een nieuwe plek in mijn hersenpan. Een wonderlijke gewaarwording, en nu het achter de rug is, heb ik het gevoel dat er iets gewist is, ik was zelfs even bang dat ik nu geen inspiratie meer zou hebben.
Ook in Minnesota's hoofd verandert er van alles. Het is ook maar net wie een verhaal wanneer vertelt. Ik moet ook denken aan de woorden van Bregje Hofstede: we maken immers altijd een personage van onszelf.
Kortom, het is een duizelingwekkend boek. Als roman voldoet het misschien niet helemaal, daarvoor zijn de ideeën belangrijker dan de mensen die erin voorkomen. (Ik lees mijn vorige bespreking nog eens terug – "Puur intellectueel beschouwd is dit een fabelachtig knap boek. Waar het in tekortschiet, voor mijn gevoel, is de menselijke diepgang.") In die zin is het geen meeneemboek, zoals The Map of Salt and Stars dat wel was, en het smulboek dat ik nu aan het lezen ben. Maar het is goed om iets te lezen waar je je tanden op kunt stukbijten, wat onder je huid kruipt en iets verandert in je brein.
