Michael Ondaatje – Warlight

Aan de uitstekende en uitgebreide bespreking van Bettina heb ik eigenlijk niets toe te voegen, behalve dan dat ik voor mezelf wil vastleggen hoe ik dit boek ervaren heb.
Ik verbaas me nu over de Nederlandse titel: Blindganger. Een explosief dat niet afgegaan is … het kan slaan op de explosieve geheimen die ik-verteller Nathaniel uiteindelijk weet te ontraadselen. Maar het had beter gewoon Oorlogslicht kunnen heten. Ik heb het tweede deel van het dagboek van Hanny Michaelis ook net uit, en vooral in de laatste oorlogswinter zie je het flakkeren, dat oorlogslicht, van brillantinepitjes en de laatste stompjes kaars. De beelden die Nathaniel opschrijft over het oorlogsverleden van zijn moeder zijn net zo flakkerend.

In de Volkskrant staat goed beschreven waar het boek over gaat:

"In de zomer van 1945 vertrekken de ouders van de 14-jarige verteller Nathaniel en zijn iets oudere zus Rachel voor een jaar naar Singapore, waar vader een topbaan heeft gekregen bij Unilever. De mannen die zich over hen zullen ontfermen zijn Walter – al enige tijd onderhuurder en door de kinderen wegens zijn schichtigheid de Mot genoemd – en Norman, beter bekend als de Schicht.
Vanaf het moment dat de ouders zijn vertrokken, ontvangen de mannen in het huis een bont gezelschap van randfiguren, die niet altijd even duidelijke activiteiten ontplooien. De schimmigste van allen is de Schicht. Nathaniel vergezelt hem soms op zijn nachtelijke tochten door Londen, een stad waar de puinhopen en bomkraters nog op elke straathoek getuigen van de oorlog. De Schicht blijkt onder meer op grote schaal windhonden te smokkelen en via het drogeren van deze dieren bovendien een bekwaam matchfixer van hondenrennen te zijn.
Als Nathaniel en Rachel na enige tijd de hutkoffer van hun moeder Rose ontdekken, die gewoon thuis in de kelder staat in plaats van in Singapore, wordt duidelijk dat de werkelijkheid anders in elkaar steekt dan hun is verteld. Wat is er gaande?"

Maar het boek is geen thriller. Het was in elk geval wat mij betreft niet de narrative drive die me deed doorlezen. Warlight is zo'n boek waarbij ik – eindelijk – weer eens bedenk hoe heerlijk het moet zijn om zo te kunnen schrijven. Ondaatje schrijft zoals Caravaggio schildert.

"There are times these years later, as I write all this down, when I feel as if I do so by candlelight. As if I cannot see what is taking place in the dark beyond the movement of this pencil. These feel like moments without context. Picasso as a youth, I’m told, painted only in candlelight, to admit the altering movement of shadows."

"Your own story is just one, and perhaps not the important one. The self is not the principal thing," leert hij van een bezoekster aan hun ouderlijk huis.

Wat hij zegt over waar hij nu mee bezig is, over de reconstructie van het leven van zijn moeder: "You return to that earlier time armed with the present, and no matter how dark that world was, you do not leave it unlit. You take your adult self with you. It is not to be a reliving, but a rewitnessing."

Nathaniel's baan bij de Geheime Dienst is het opsporen en uitwissen van de minder fraaie activiteiten gedurende en na de Tweede Wereldoorlog: "Anything questionable was burned or shredded under myriad hands. So revisionist histories could begin." Dit deed mij denken aan de thematiek van Ondaatje's boek Anil's Ghost, over forensische antropologie.
Eigenlijk schrijft hij altijd over het opgraven van geschiedenissen en de werking van het geheugen, dat geldt ook voor The English Patient. Er zijn veel schrijvers die in feite maar één verhaal hebben. Maar als je het elke keer opnieuw zo briljant en poëtisch verwoordt, is dat geen enkel probleem.

"When you attempt a memoir, I am told, you need to be in an orphan state. So what is missing in you, and the things you have grown cautious and hesitant about, will come almost casually towards you. “A memoir is the lost inheritance,” you realize, so that during this time you must learn how and where to look. In the resulting self-portrait everything will rhyme, because everything has been reflected. If a gesture was flung away in the past, you now see it in the possession of another. So I believed something in my mother must rhyme in me. She in her small hall of mirrors and I in mine."

Dat maakt ook het verschil tussen memoires en dagboeken. In De Wereld Waar ik Buiten Sta zijn we bijna in real time aanwezig bij Hanny's belevenissen in de oorlog. Als lezer, met de kennis van nu, sla je aan het interpreteren, ben je je bewust van dingen die je niet wist, verbaas je je over hoe het gewone leven doorging in die tijd. Bij memoires heeft de schrijver ervan zélf die interpretaties al toegevoegd, zijn volwassen zelf laten meespreken.
"Do we eventually become what we are originally meant to be?"

Dit bericht is geplaatst in recensies met de tags , , . Bookmark de permalink.

2 Reacties op Michael Ondaatje – Warlight

  1. Bettina Grissen schreef:

    'Er zijn veel schrijvers die in feite maar één verhaal hebben. Maar als je het elke keer opnieuw zo briljant en poëtisch verwoordt, is dat geen enkel probleem.'

    Dit is inderdaad het geval, sommige schrijvers kunnen gewoon zó mooi schrijven dat het niet uitmaakt dat sommige elementen en thema;s hetzelfde zijn. Patrick Modiano is voor mij ook zo'n soort schrijver, ik ken Michael Ondaatje niet genoeg om dit te zien, maar ik wil nu wel meer van hem lezen.

    Diit verhaal vond ik heel bijzonder in opbouw en alle lijntjes die later weer terugkomen. Fijn dat jij er ook van genoten hebt! En je verwoordt het in ieder geval een stuk beter dan ik heb gedaan!

    Groetjes,

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *