Wat een beklemmend boek is The Handmaid's Tale, hoe moet het zijn om dat te schrijven, om maandenlang dag in dag uit in die wereld te verkeren waar geen uitweg is. Een wereld bedacht in 1985 maar ook in onze tijd nog akelig dichtbij in sommige aspecten, zoals het een visionair boek betaamt.
Serena always lets us watch the news. Such as it is: who knows if any of it is true? It could be old clips, it could be faked.
Het is zo'n boek waarvan je overal op internet legio besprekingen kunt vinden, dat ga ik dus niet dunnetjes overdoen. Waar ik me even over wil buigen is de structuur. Offred, een Handmaid, is degene die het verhaal vertelt.
(Alle vrouwen die zijn aangewezen om nageslacht te produceren voor een elite-echtpaar bij wie dat niet lukt, krijgen de naam van hun 'eigenaar,' andere namen zijn bijvoorbeeld Ofglen en Ofwarren. En net als in de boeken van LeGuin - zelf een groot bewonderaar van Atwood - speelt ook hier weer de naam een grote rol, hoe belangrijk het is om bij je ware naam genoemd te worden. I tell him my real name, and feel that therefore I am known.)
Ze vertelt het in fragmenten, heden afgewisseld door verleden, heel organisch, en af en toe opeens zegt ze: ik ben moe, ik wil niet meer. Laat me een ander verhaal vertellen, over Moira. En ik schrijf erbij 'ik dacht dat ze dit in real time vertelde?'
Ze zegt: I have nothing to write with and writing is in any case forbidden, en de schrijfster in mij denkt oh? En dit verhaal dan?
Later vertelt ze nog eens over haar vriendin Moira en besluit: I don't know how she ended, or even if she did, because I never saw her again. Dat is een opmerking voor een terugkijkende verteller.
Pas in het laatste hoofdstuk, getiteld Historical Notes on The Handmaid's Tale, wordt er licht op geworpen. Tijdens een conferentie ver in de toekomst (het heden van The Handmaid's Tale speelt zich ergens eind jaren negentig af) wordt een lezing gegeven over dit verhaal. Het blijkt een transcipt van cassettebandjes, die ergens zijn teruggevonden. De wetenschappers hebben hun best gedaan te achterhalen wie het verhaal heeft verteld, en wie de personen zijn over wie het gaat. Als lezer krijg je zo nog wat zakelijke informatie over de opkomst en ondergang van de Republiek Gilead.
Zelf vond ik het afbreuk doen aan het beklemmende einde van het verhaal zelf. Als iets defitinief voorbij is, lijkt het minder erg dan wanneer je er middenin wordt achtergelaten, onzeker van je lot.