Geronimo!

We lezen Geronimo van Leon de Winter met de leesclub, en ik geniet ervan als een meisje dat een spannend jongensboek leest. Smulboeken voor mannen kunnen alleen door mannen geschreven worden, denk ik tijdens het lezen. Veel techniek erin, stoere helden, wereldomvattende plots. Vrouwen doen dat geloof ik alleen in fantasy.
Als ik het uit heb, zoek ik recensies. Arjen Fortuin slaat de spijker op de kop met Het Genot van een Goed Complot. Rob Schouten is boos want dit is je reinste trash. Ook Coen Peppelenbos verzucht dat het allemaal niets meer met Literatuur te maken heeft. (Wat hij verder schrijft over het vertoon van superioriteit van "onze" cultuur tegenover de barbarij in het oosten, snijdt zeker hout.)
Tot mijn verbazing vind ik ook veel Duitse recensies.
Het zou een boek van John LeCarré kunnen zijn, schrijft Daniel Haas in Die Zeit (hoewel Le Carré heel wat minder zwart/wit denkt dan De Winter). In de Süddeutsche Zeitung verwijt Samir Sellani De Winter melodrama (de hertenogen van Julia Roberts), en ook het feit dat het alleen de Westerse cultuur (in de vorm van Bach) is, die het Afghaanse meisje redden kan.
Ik zit al die recensies door te vlooien om erachter te komen hoeveel sterren ik Geronimo zal toekennen op Goodreads. Qua leesgenot staat het op hetzelfde plan als Kearsley: een meisjesboek met vier sterren, gewoon vanwege de vertelkwaliteit binnen het genre.
Geronimo zit goed in elkaar, zelfs al is de plot ongeloofwaardig. Bin Laden is destijds niet gedood, maar ontvoerd, en Tom Johnson, voormalig CIA, vindt uit hoe dat allemaal zit. Tom is de Held van het verhaal. Omdat hij zijn eigen dochtertje heeft verloren bij de aanslagen in Madrid (2004), voelt hij zich extra verantwoordelijk voor het Afghaanse meisje Apana, wier vader tolkt op de legerbasis. Na zijn dood vangen de Amerikanen het meisje op, en Tom leert haar houden van Bach. De Goldbergvariaties, daar zijn ze weer.
Bij een aanval op de basis wordt Apana meegenomen door de Taliban, en haar oren en handen worden afgehakt omdat ze duivelse muziek luistert en speelt. Tom doet alles om haar terug te vinden.
Er zijn dus twee spanningsbogen, cynisch gezegd een voor de jongens en een voor de meisjes. Wat is er gebeurd met Bin Laden en waar is Apana.
Tom is de verteller. Aan het begin vertelt hij in een telefoongesprek aan zijn ex-vrouw dat hij alles wat er gebeurd is, op wil schrijven. Puur therapeutisch.
Tom is een Amerikaan in een Nederlands boek. Zijn huis heeft sidings en hij draagt een black tie. Zijn Nederlandse zinnen zou je rechtstreeks kunnen overzetten in het Engels, al legt hij soms dingen uit speciaal voor de Nederlandse jongens en meisjes. "Geronimo, zoals het opperhoofd van de Apaches?" Duh …
Het plan voor de ontvoering van Bin Laden wordt uitgebroed onder het genot van veel drank, maar Tom weet nog letterlijk wat er gezegd werd, en hoe de football-wedstrijd op tv verliep.
In chronologisch gerangschikte hoofdstukken beschrijft hij wat er inmiddels in Abottabad gebeurt (hoewel hij dat zelf pas achteraf allemaal hoort). Kunst- en vlechtwerk van de schrijver. Goed voor de spanningsbogen, slecht voor de Literatuur. Want in een echt boek zou het gaan over hoe iemand in Godsnaam zulke gebeurtenissen rechtgebreid krijgt in zijn hoofd, zonder gek te worden of suicidaal. Maar Tom is immers van de Special Operations, en een Held.
Er is zelfs een hoofdstuk waarin Obama zijn "we hebben Osama"-speech voorbereidt. Ik schrijf in de kantlijn "helpt dit de plot vooruit?" Vijftig bladzijden later word ik op mijn wenken bediend: de speech zorgt ervoor dat Tom weer op zoek gaat naar Apana.
We hebben Apana inmiddels al verminkt gezien, als bedelaresje in Abottabad. Nu vertelt Tom over het meisje op de basis, dat van Bach leerde houden en sprak: "Ik wil pianist worden." Ik schrijf erbij: "is dit nu melodrama? Want we vinden het extra zielig omdat we al weten dat haar handen afgehakt worden."
Ja, het is melodrama. Een goed boek zou ons de kale feiten geven. Het meisje dat piano speelt. Het afhakken. Het bedelen, het eten als een hond uit een voederbak. Nu zit de hele tijd Tom ertussen om te vertellen hoe erg het is en vooral: hoe erg hij het vindt. Hij beschrijft het gezicht van een van zijn companen als gaaf, intelligent, mannelijk. "Hij had boven zijn lustvolle lippen een snor." Kan zo de boeketreeks in!
Het blijkt uiteindelijk allemaal te draaien om een usb-stick, verstopt in een krukje. Die kruk is de MacGuffin: een plotinstrument in de vorm van een voorwerp waarnaar verschillende vijandige groepen op jacht zijn. Een van de slimme spanningselementen, want elke keer als iemand op het krukje plaatsneemt, hoop je dat de poot eraf breekt.
En opeens wordt het duidelijk: hoe groot het leesgenot ook was, aan het eind van de rit – en zeker na het über-melodramatische einde waar ik echt het nut niet van inzag – sta je als lezer met lege handen. Je bent gefopt, niet verrijkt. Dan was Kearsley eigenlijk nog beter.
Dus, Leon, het worden drie sterren. Alleen omdat je zo foutloos knutselen kan.