schrijftips 4

AANGENAAM - over het introduceren van personages
Heldenreis Handout 4

Als je iemand voor het eerst ontmoet, trek je direct een aantal conclusies. Is hij aardig/onaardig, (on)interessant, arm/rijk, dom/intelligent, en ga zo maar door. Als je een personage introduceert, moet je dit in gedachten houden. Zie het voor je als een toneelstuk: je wilt dat de toeschouwers deze persoon ogenblikkelijk juist inschatten. De eerste kennismaking moet dus heel wat duidelijk maken:

• uiterlijk en leeftijd van het personage
• de - voor dit verhaal - voornaamste karaktertrek
• zijn bezigheden (hobby of beroep)
• het milieu waar hij uit komt / bij hoort
• de tijd waarin hij leeft

Dit kan op verschillende manieren, afhankelijk van het soort boek, het soort personage, of de tijd waarin het speelt. Vergelijk Toni (Het Jaar Van De Kreeft, 1972) met Eline (Eline Vere, 1889).

"Het meisje had kortgeknipt, slordig zittend zwart haar, een breed gezicht met koortsvlekken en groefjes om de ogen, plooien van een dubbele kin. Zij droeg een truitje met kanariegele en zuurstokrode strepen, een zwartgelakte minirok, laarzen met een sheriff-ster op de enkels."

"Eline kwam, een weinig bleek, binnen in een wit flanellen peignoir, met los hangend haar. [...] Eline rekte zich, kwijnend."

Beide vrouwen worden gekarakteriseerd door een omschrijving van hun uiterlijk.

Je kunt personages ook karakteriseren door de manier waarop ze spreken. Onno (De Ontdekking Van De Hemel, 1992):

"Hoort mijn oor de onwelluidende stem van mijn oudste broer? De bigotste der calvinisten? Wat is vreselijker dan een oudste broer te zijn? Dat zal ik nu langs de wal mijner tanden laten ontsnappen [...]"

Of je voert ze meteen handelend op, zodat je de lezer een filmbeeld voor ogen tovert. Bouw (Het Geheim, 1997)

"was moe. [...] Hij opende de terrasdeuren, wrong zijn voeten uit de schoenen zonder de veters los te maken en haalde een fles mineraalwater uit de ijskast. Een bodempje whisky. IJsblokjes. De krant."

Toon ze, indien mogelijk, aan het werk, of bezig iets te doen dat hen karakteriseert. Fardau (Brandsporen, 2004):

"Een voor een doemden de foto's op uit hun ontwikkelaarbad, wonderen van eeuwenoude stilte. De sneeuwrandjes schitterden in de weerkaatste zon van een vroege ochtend. Een heel rolletje had ik volgeschoten, die winterochtend, rondlopend over het kerkhof met statief, draadontspanner en reflectiescherm, zoekend, genietend van de nieuwe belichtingsmogelijkheden. [...] De sneeuw was inmiddels weggedooid, en deze regenachtige zondag was een uitgelezen dag om de hele film af te drukken. Ik zwom in de donkerrode schoot van de doka rond als een embryo, ongeboren en veilig."

Als je het ene personage het andere laat observeren, sla je twee vliegen in een klap. Kit over Ara (De Vriendschap, 1995)

"[...] toen ik naar buiten rende, zag ik haar. Ze droeg een zwarte wollen winterjas, die tot op haar enkels reikte. Het liep tegen de twintig graden. Ze stond er op een manier, zoals ik nog nooit iemand had zien staan, met een soevereine nonchalance: uitdagend, trots en onverschillig."

Iemand die zulke trekken bewondert, moet zelf wel de tegenovergestelde bezitten.

Maak dus nooit de fout te denken dat een lange beschrijving van je personage de lezer bijblijft. Laat hem zien, en leg de nadruk op karakteristieken die belangrijk zijn voor het verhaal.