gelijkenissen

Eindelijk staat mijn recensie van Het Boek der Gelijkenissen op Literair Nederland. Het had nogal wat voeten in aarde omdat de vertaler een belangrijk thema, namelijk dat van The River of the Arrow uit het boek Kim van Rudyard Kipling, had vertaald als "de rivier van de wilgenboom." De redactie van LN heeft geprobeerd de vertaler te vragen waarom, maar het is helaas niet gelukt om antwoord te krijgen.
En zonder dat mocht ik niet zomaar schrijven dat het foutief vertaald was. De regels bij LN zijn nogal streng, ik mag het woord "ik" niet gebruiken, en dat is reuze moeilijk! Maar ik ervaar het als erg leerzaam om mijn recensies daar geredigeerd te krijgen. Leeservaringsverhaallawines doe ik gewoon lekker hier ;-).
En ja, Het Boek der Gelijkenissen is erg de moeite waard!

dit schreef ik over het schrijven van de recensie (in de Heldenreis Nieuwsbrief van juli 2014)
Tegenwoordig schrijf ik recensies voor Literair Nederland. Erg leuk om te doen, maar het heeft ook nadelen. Je mag je recensie alleen daar publiceren, niet op je eigen blog. Nu is dat met een linkje gauw opgelost, maar wat ik veel moeilijker vind: het woord 'ik' mag eigenlijk niet in je recensie staan. Het moet een min of meer neutraal verhaal worden, waaruit tóch blijkt wat je er zelf van vond. Een hele goeie oefening.
Het boek dat ik moest recenseren was Het Boek der Gelijkenissen van Per Olov Enquist. Nu moet ik tot mijn schande bekennen dat ik nooit eerder iets van hem gelezen had – best moeilijk om dan het werk in een context te plaatsen, zoals het een goede recensent betaamt. En wat had ik een moeite met het boek! Steeds tussendoor naar Nora Roberts grijpen omdat ik mijn hoofd er niet omheen kreeg. Wanneer speelde het boek in vredesnaam, en wie was die hij die soms ook anders heette, en dan al die familieleden en woonplaatsen en verwijzingen naar andere schrijvers en componisten, man!
Tot ik op een avond zo moe was dat ik geen puf meer had om de e-reader aan te zetten en toch maar het papieren boek oppakte. En nu zonder weerstand in de taal gleed. Ik gaf me over, probeerde niet langer iets te snappen maar liet gebeuren wat er blijkbaar gebeurde in het hoofd van de verteller, mét al zijn warrigheid. Het was niet langer een intellectueel klusje wat ik wel even zou klaren, maar een soort van raadselachtig versmelten.
Iets wat bij Nora Roberts vanzelf gaat – nu weer zo'n zaligerd, de Hij en de Zij duikend naar schatten op de zeebodem, met de Schurk nooit ver weg – is bij een literair boek kennelijk helemaal niet vanzelfsprekend. Daarvoor moet je je best doen, dan kun je er vervolgens met de geleerden over van mening wisselen. Ik spiekte natuurlijk wel even bij gevestigde recensenten, en ze kauwden elkaar allemaal na, waarbij niets overbleef van de schatduikige leeservaring. Zo'n leeservaring staat denk ik bijna gelijk aan het schrijfproces dat de schrijver doormaakte toen hij het boek schreef. Dat diepe, dat warrige, en dan toch die schat. Héél boeiend en heel leerzaam.