overal woestijn

Wat me op de tentoonstelling van de Dode Zeerollen het meest ontroerde, was een stofomslag. Een lapje linnen,draad voor draad met de hand geweven, om een kostbare boekrol te beschermen. Tweeduizend jaar geleden omgezoomd en geborduurd, onder woestijnige omstandigheden waar ik me door het boek The Dovekeepers van Alice Hoffman een voorstelling van kan maken.
Er waren verschillende joodse bezoekers, zelfs uit Amerika, en ik vroeg me af voor welk voorwerp uit onze geschiedenis wij een reis zouden maken om het te kunnen zien. Wij zijn al blij met een regeltje in een Romeinse geschiedschrijving.
Mij fascineren voorwerpen die zo vol aanbidding door mensenhanden zijn gemaakt. Een gotisch gebedsei, een Egyptisch grafgeschenk in de vorm van een bootje vol roeiers, het ivoren inlegwerk in een koptische kerk.
Het opblazen van grote boeddhabeelden is als een atoombom, daar heb ik geen hanteerbare of benoembare emoties bij. Dat is te groot om te bevatten. Maar bij beelden van verwoeste Koptische kerken, van geplunderde Egyptische musea zie ik opeens al die nijvere handen. En een voet in een grove laars, die er moedwillig op gaat staan. Terwijl wij in onze rustige dreven netjes in de rij staan voor een stukje perkament van twee millennia oud, wordt elders in de wereld steeds meer voorgoed vernietigd. Niet alleen de voorwerpen, maar ook het gevoel dat bij die voorwerpen hoorde.
Overal woestijn.