@dwaaltaal (verhaspelcolumn 2010)

Ik spaar versprekingen en ander taalmisbruik. Traditioneel maak ik daar aan het eind van het jaar een verhaaltje mee. Al deze dingen zijn écht zo uitgesproken op de Nederlandse radio, of letterlijk zo opgeschreven in de pers.

Zoals altijd in december wil ik een retirade publiciteren waarin ik in het verweer kom tegen alle schokkerende manieren waarop mensen – om 't wie even - in de schreef gaan met onze mooie moedertaal, met draconische gevolgen.
Het is een eensduidend verhaal dat mij ieder jaar opnieuw in de kouwe kleren zet, en ik kan hier maar een tipje van de ijsberg laten zien. Het kan nauwelijks worden overgeschat wat voor impact dit op mij maakt. Er staan weliswaar steeds meer stemmen op, vooral op twitter, die de zaken op orde willen stellen, maar ze spannen de koeien achter de wagen.
De praktijk wijst, dat een grote lancune in het onderwijs – dat steeds slechter wordt afgeschreven en niet langer op klassieke voet is geschoeid – hierbij de boventoon viert.
Ook de wethouwers spelen een rol, dat kun je op twee vingers natellen. Hoe dat in z'n werking gaat met het leidersschap stoot mij tegen het verkeerde been. Of je nu een lang- of kortbeschoren kabinet hebt, iedere nieuwe minister gaat van de weersomstuit een nieuwe maatregel uit de losse mouw gooien. Zelfs als ze de portemonnee op de knip moeten houden wordt er een boompje opgegooid om iets nieuws te verzinnen. Zodra het dubbeltje begint te vallen dat er tragische gebeurtenissen zijn voorgedaan en de hoop gloreert dat de soep niet zo heet wordt opgediend, moet ik betreurd constateren dat er een angel onder het gras zit.
Hoeveel taalminnaars op twitter de taalboeven ook permanent op de hakken zitten, hoeveel professoren met emiraat ook tot hun bittere snik (en zonder een ongetogen woord) blijven hameren op de fijne knijpjes van de grammatica, de zorgvuldige formulering verdwijnt als boter voor de zon.
We moeten natuurlijk onder ogen houden dat er veel is bekibbeld op het onderwijs, en dat hoe je het ook draait of wendt de taal verandert, maar niemand schijnt te beseffen dat onzorgvuldig formuleren en onzorgvuldig nadenken samengaan.
Het teneur is (ook bij kinderloze ouders) dat zulke overpeinzingen voor de elite zijn. Voor Henk en Ingrid is er geen vuiltje aan de hand, waar ze ook woonachtzaam zijn. Zij zitten voor de buis gekluisterd, en zien zo wel aan iemand of ze zuivere koffie in de kuip hebben. Hun namen vermoeden al wie zij te woord gesteld hebben (daar heb je geen zevende zintuig voor nodig): deelnemers aan een politieke beweging voor wie valsheid in geschriften geen camiliteit is, wier schulden altijd worden weggescholden, die nooit voor de val komen, wat voor geruchten er ook de ronde gaan, mensen die elkaar mooie baantjes toedienen … Als er één schaap over de brug is (en ze zijn met grote getalen voorbijgekomen), dan gaat er meer water door de zee. Ik ken de klappen van die zweep, ik zie hoe als een duveltje uit de hemel de taalbarbaren in de lucht komen vallen.
Ik baal ervan als een gieter, en nu is het maar net waar het dubbeltje het kantje op valt. We bevinden ons op het scharniervlak. Ik heb heel wat achter mijn kiezen gehad, ik zwoor zelfs wraak tot aan mijn laatste ademsnik (maar die kurk ging niet op), soms leidde ik aan depressies met een groot overlijdings-risico, dan weer zag ik meer licht in de tunnel of drukte ik maar gewoon een oogje dicht – maar nu krab ik me op mijn achterhoofd en denk: ik laat het achterste puntje van mijn tong niet meer zien, ook al vragen ze me de oren van het lijf. Met protesten stel je toch niets meer tewerk.
Ik ga er een punt aan draaien. Kikkers en muizen ga ik kopen, het water loopt me nu al uit de mond. De kaarten staan er nu eenmaal anders voor, en daarmee is de kous eraf. En wie rust nog duur kent: volg op twitter de vele taalfanaten, zoals @onzetaal, @irritaal, @NGBW, @hellakuipers, en vele anderen. Daar zul je van opluisteren!