Zijn alleen mannen in staat om grootse literatuur te schrijven? (Trouw 20 febr. 2010)

Het antwoord op deze vraag hangt af van de definitie van "grootse literatuur."
Nu is het algemeen bekend dat literatuur gedefinieerd wordt volgens een mannelijk waarderingsmodel: het moet vernieuwend, normveranderend en origineel zijn, en voor velerlei uitleg vatbaar zodat het in Academia een geschikt onderwerp van studie kan zijn. Er bestaat dus de notie dat er een eensluidende definitie van literatuur kan worden gegeven, net zoals je een eensluidende definitie van 'mens' kan geven. Voor het gemak vergeten we, dat nog niet zo heel lang geleden onder een 'mens' uitsluitend een blanke man werd verstaan. Vrouwen en zwarten waren geen mensen.
Literatuur geschreven door deze bevolkingsgroepen was vanzelfsprekend ook geen literatuur. Het was niet wereldomvattend, het ging alleen 'maar' over persoonlijke kwesties, het streefde niet naar vernieuwing. Pas na het verschijnen van Tillie Olsen's "Silences" (1962) werd literatuur van andere schrijvers dan blanke mannen langzaam geïntroduceerd in Academia.
Toch is er in de grondhouding niet veel veranderd. Omdat de onbetwiste maatstaven waarmee literatuur beoordeeld wordt, de maatstaven zijn van de Dode Blanke Mannen, kunnen zelfs vrouwen niet tot andere conclusies komen dan dat alleen mannen 'echte' literatuur schrijven.
Er wordt ook gezegd dat het niet uit zou moeten maken of een roman door een man of een vrouw geschreven is. Sekseneutraliteit als literair criterium. De persoon van de auteur is belangrijk, maar het geslacht niet. Zolang je maar nergens aan kunt merken dat het een vrouw is, is het goed.
Omdat vrouwen hebben geleerd dat objectief kan worden vastgesteld wat literatuur is en wat niet, komen zij niet op het idee dat bij die criteria, die zogenaamde objectiviteit, vraagtekens gezet kunnen en moeten worden.
Onze cultuur is doordrongen van zulke 'objectieve' feiten.
Dat onredelijkheid 'fout' is, bijvoorbeeld (in plaats van een gerechtvaardigde uiting van terechte woede).
Dat sentimentaliteit 'fout' is, bijvoorbeeld, net als het beschrijven van emoties (in plaats van de oprechte weergave van hoogstpersoonlijke en daarmee tevens originele gewaarwordingen).
Sober is beter, dat is objectief vastgesteld, schrijven is schrappen, dat weet iedereen. Wat er geschrapt wordt is alles waaraan mannen aanstoot zouden kunnen nemen, ik bedoel: alles waarvan objectief is vastgesteld dat het niet behoort tot 'echte' literatuur.
Dat persoonlijke details veel minder interessant zijn dan 'de grote lijn' is ook een feit.
Dat je verstand, je veelgeprezen ratio, een veel betere bron van kennis is dan je lichaam: feit.
Dat door iemand beïnvloed zijn onorigineel en dus 'fout' is: feit.
Ik wil hier nogmaals wijzen op de recensies die ik schreef naar aanleiding van Tirza (Grünberg) en Echt Sexy (Dorrestein). Natuurlijk besef je tijdens het lezen dat Tirza door een man geschreven is, en Echt Sexy door een vrouw. De man geeft schijnbaar objectief weer wat hij waarneemt, en blijft tijdens deze schijnbaar objectieve weergave zelf veilig buiten schot. De vrouw laat weten dat ze tot in de intiemste delen van haar lichaam heeft gevoeld wat hier aan de hand is, en ze uit haar woede zo hard ze kan.
In de jaren dertig ging de literatuurdiscussie over de vraag: Vorm of Vent.
In deze tijd lijkt de discussie te gaan over Vorm of Wijf. Doe mij dan maar een Wijf!