Van Dale geeft als verklaring voor het woord spiritualiteit: geestelijke levenshouding. Dat sluit mooi aan bij wat ik er zelf altijd onder verstaan heb. Wie spiritueel is, doet aan reflectie, aan zelfreflectie, staat bewust in het leven, probeert begrip te hebben of in elk geval te krijgen voor de medemens, en heeft materieel gewin niet op de hoogste plek in het vaandel.
Idealiter sluit spiritualiteit materialisme uit, maar mensen blijven mensen, en dus probeer ik op spirituele wijze mezelf te verzoenen met de feilbare mensheid. Spiritualiteit bestaat volgens mij voor een groot deel uit mededogen, of althans een niet aflatende poging daartoe. Want natuurlijk heb ook ik mijn perioden van blinde haat en wraakzucht, en is vergiffenis een van de moeilijkste taken die ik spiritueel probeer te ondernemen. Ik geef toe dat me dat tot op heden nog niet erg gelukt is – ook nederigheid is een belangrijke pijler onder mijn opvatting van spiritualiteit.
Mijn persoonlijke spiritualiteit is wars van goeroes en heilige boeken, wars van dogma's en kritiekloze navolging. Ik wil helemaal alleen de verantwoording nemen voor de zin van mijn leven. Ik wil dat mijn verhaal klopt.
Maar het woord spiritualiteit is gekaapt. Het is gekaapt zoals het woord 'socialisme' ooit gekaapt is door de Sovjetunie, het is gekaapt zoals diverse woorden hun betekenis verliezen in de Newspeak in George Orwell's 1984.
Spiritualiteit is het zelfverkozen etiket dat de aanhangers van uiteenlopende goeroe's en theorieën hebben geannexeerd, en wel op een manier die hen voortaan het alleenrecht geeft op het gebruik ervan.
Is er binnen die opvatting van spiritualiteit sprake van mededogen? Geenszins. Zieken en gehandicapten hebben hun gebrek te wijten aan falen in vorige levens, of foutieve gedachten in het huidige. Eigen schuld dikke bult, en deal maar met je karma.
Is er binnen die spiritualiteit sprake van materialisme? Nou, me dunkt! Kijk die griezelige film over The Secret maar, dan zie je dat het enkel en alleen om persoonlijk gewin gaat, of dat ten koste gaat van de rest van de wereld of het milieu doet volstrekt niet ter zake. En ook hier kun je dan de armen hun armoede zelf verwijten.
Zo mocht ik ook een spirituele reactie ontvangen op het verslag dat ik de wereld instuurde na mijn aanvaring met de frisse, spirituele uitgeverij A3. Ik had dit geheel aan mezelf te wijten, aldus de schrijfster van de betreffende e-mail, want ik stuurde niets dan negatieve energie de wereld in.
Waarvan akte. De valse voorwendsels van de uitgeefster – wat toch de ware misdaad was – deden niet ter zake, nee, ik had zelf de misdaad gepleegd.
Kijk, dit is nu zo'n geval waarbij ik het spiritueel moeilijk heb. Ik weet dat ik ook voor zulke mensen mededogen zou moeten opbrengen, dat er vast een droevige verklaring is voor het feit dat zij zo meedogenloos zijn.
Ik blijf het nederig proberen.
feuilleton personages en plaatsnamen
•lijst van personages
•lijst van plaatsnamen
•lijst van remedies (flu’s)
•lijst van kaarten en plattegronden
•deel 1 staat hier
totaal aantal pageviews
Anna’s Leesreis- belichtingstijd
- Bettina schrijft
- boekhappen
- entering the stillness
- Erik Schrijft
- Ferrara
- in scherpe bewoordingen
- quis leget haec?
Dit is me helemaal uit het hart gegrepen! Spiritualiteit is een lege modekreet geworden. Spiritueel zijn is tegenwoordig lekker met jezelf bezig zijn (ofwel ongelimiteerd navelstaren) en er zelf beter van worden - dus niet: een beter mens worden. Dat is iets heel anders, dat is veel te moeilijk en dat lukt niet met een paar simplistische kreten.
Yoga is ook gekaapt door deze mensen, ontdekte ik laatst. Ik heb zelf jaren lang met veel plezier geyogad: goed voor lijf en leden, en nog ontspannend ook. Een collega van mij offerde een tijdje geleden al haar vrije zaterdagen op aan een cursus yogadocent en kwam tot haar schrik tussen alleen maar Nieuwe Spirituelen terecht (zoals ik ze noem). Mensen van het soort dat stelt dat bijvoorbeeld kanker het gevolg is van keuzes die je maakt, bewust danwel onbewust. In deze visie maak jezelf ziek door "negatieve energie" - wat dat ook moge zijn. Alles is je eigen schuld. Je mag je dus bijvoorbeeld ook geen moment geen ongelukkig meer voelen, want dipjes zijn kankerverwekkend. De collega is maar gauw weer met de cursus opgehouden. Dergelijk simplisme, verheven tot "spiritualiteit", is niet lang te verdragen.
Tijdens een ander gesprek over spiritualiteit werd me uitgelegd dat dat is: "je tijdens een boswandeling één voelen met de natuur". Niks mis mee, maar het is me te gemakkelijk, te gemakzuchtig. Dan zijn mijn hardlooprondjes over het Groningse platteland ook hartstikke spiritueel.
Vorig jaar woonde ik in Groningen een lezing van schrijfster en ex-non Karen Armstrong bij. Ik ben in het geheel niet religieus, maar haar definitie van religie als zijnde in de kern mededogen (waarbij de rest van het godsdienstige arsenaal er veel minder toe deed) vond ik erg sympathiek. Mededogen is geen navelstaren, maar een continu proces van begrip opbrengen voor je medemens en de rest van de wereld. Niet zo eenvoudig, maar daarom wel veel waardevoller dan lekker met jezelf bezig zijn tijdens een spiritueel weekendje op de hei.
En ja, ik dacht ook altijd dat spiritualiteit het tegenovergestelde van materialisme was. Kennelijk is die opvatting helemaal uit de tijd.
Die email-schrijfster is zonder twijfel van de firma zelf. Mijn mededogen voor zo iemand past niet op een A3'tje.
Deze beschrijving van Spiritualiteit is voor mij op dit moment een bevestiging van hoe ik Spiritualiteit zie. Zelf probeer ik mijn leven dagelijks vanuit mededogen te leven, onvoorwaardelijk. Maar soms krijg ik de kous op de kop en speelt m'n ego behoorlijk op. Dan glipt ook de twijfel binnen. Na een tijdje lukt het wel weer om het ego op z'n plek te zetten. Ik begrijp dat we, omdat we mens zijn, niet perfect zijn, maar als de intentie goed is, is het goed, denk ik.