"Een verhaal komt pas echt tot leven wanneer meerdere zintuigen worden geactiveerd bij de lezer. Maar hoe doe je dat? In het komende nummer van Schrijven Magazine lees je er alles over. Wij geven alvast een voorproefje." Zo twitterde Schrijvenonline vanmorgen.
Zouden ze nog iets bijzonders te vertellen hebben? Nieuwsgierig klikte ik het artikel aan.
De eerste "techniek" die ze aanbevelen om zintuiglijker te schrijven is "show, don't tell."
(Daar heb ik zelf nog een mooi stukje over geschreven trouwens.)
Als voorbeeld van "tell" geven ze het volgende:
De jongeman liep naar de bar en bestelde wat te drinken. Hij nam er een slok van en keek vervolgens op zijn horloge.
Stilistisch niet fraai. We zitten hier in het perspectief van een verteller. Dat kan een alwetende verteller zijn, die het hele café overziet. "Twee meisjes zaten opgewonden te fluisteren. Een oude man staarde in zijn jeneverglaasje. Er kwam een jongeman binnen. Hij liep naar de bar en bestelde iets te drinken. Hij nam een slok en keek op zijn horloge."
Is dit "tell"? Of doet de verbeeldingskracht van de lezer voldoende om deze scène van beeld, geluid en bierlucht te voorzien?
Het kan ook een personale verteller zijn. Iemand die op een jongeman wacht. Hij weet alleen niet zeker wie het is. "De jongeman liep naar de bar en bestelde iets te drinken. Hij nam een slok en keek op zijn horloge. Toen ontmoetten zijn ogen de mijne."
Is dit "tell"? Als de schrijver alleen wil laten zien wat er gebeurt, is het net zo goed "show".
Het verbeterde voorbeeld dat ze bij schrijvenonline geven, luidt aldus:
De knappe jongeman streek onzeker door zijn donkere haardos heen en liep toen naar de verlichte bar met design stoelen waar hij een martini bestelde. Langzaam nam hij een slok van het door ijsklontjes gekoelde drankje en keek vervolgens ongeduldig op zijn goudkleurige rolex.
Dit zou dan "show" moeten zijn.
Maar het is natuurlijk allemaal "tell".
De schrijver vertelt ons dat het een 'knappe' jongeman is (wat echt helemaal niets zegt over zijn uiterlijk), die 'onzeker' door zijn haardos heenstrijkt. (Heenstrijkt?) Levert dat een beeld op? Of is het ook gewoon een mededeling?
De verlichte bar met design stoelen? Een bar met stoelen? En welk design precies? Zegt dat niet louter en alleen iets over de schrijver, dat die een bepaald soort meubels als 'design' aanduidt?
Hij bestelt een martini. Volgens mij zit die in zo'n wijd uitlopend glas met een prikkertje met een olijfje eraan. En wordt zeker niet 'door ijsklontjes gekoeld.'
Hij kijkt 'ongeduldig' op zijn horloge. Waar zien we dat aan?
En het horloge is een goudkleurige rolex. Zijn die er überhaupt? Zijn er niet alleen echt gouden rolexen? En wat doet het met onze zintuigen dat we meegedeeld krijgen dat hij die draagt? Helemaal niks, toch?
Ik ben al lang niet meer op Schrijven Magazine geabonneerd. Maar ze zijn nog steeds het grootste schrijfblad in Nederland. Dat is een hele verantwoordelijkheid. Dat moet je beginnende schrijvers niet met zulke aperte onzin opzadelen.
Wil je een zinnig artikel lezen over Schrijven met alle Zintuigen? Klik dan hier.
Allemachtig. Die "verbetering" is echt verschrikkelijk, veel erger dan wat er eerst stond. Als ik dat in een boek las, hield ik er gelijk mee op.
(Misschien had hij de "rolex" op een strand in een ver buitenland gekocht? 😉 )
Dat zou kunnen inderdaad.
Dan is het geen Rolex. 😉
❤️ Mooie blog, Hella. Ik ben het helemaal met je eens.
Ik heb nog wel een abonnement, nog wel.
dankje!
Volgens Schrijven Online is de tutorial zintuiglijk schrijven van de hand van Michelle Shanti, schrijfcoach bij Paris Books. Op https://www.justbeyou.nl/even-voorstellen-michelle-shanti/ lees ik "mijn passie is het inspireren en motiveren van vrouwen om in hun authentieke kracht te gaan staan." Iemand die zich zo uitdrukt, een schrijfcoach? Help!
Oh, wat goed van jou, ik kon de schrijver juist nergens vinden.
Voor de volledigheid: https://schrijvenonline.org/magazine/volgendnummer
En Geert Kimpen zei me niets, maar De Kabbalist hoef ik alvast niet te lezen 😉
Oh gruwel, en Paris Books is van Geert Kimpen. Ik weet genoeg. http://www.parisbooks.eu/
Zo grappig, het is vrijwel precies 10 jaar geleden dat ik een enorme aanvaring had met Geert Kimpen (toen schreef ik nog columns voor Trouw).
http://heldenreis.nl/wp-content/uploads/2019/01/column-68-de-geheime-newton-met-reacties.pdf
Zijn reactie op jouw column is werkelijk abominabel. De man kan absoluut niet schrijven. De commentaren op zijn stukje waren vele malen beter geformuleerd.
Onvoorstelbaar hè, hoe iemand zo omhoog kan vallen. Hij had ook een schare aanbidsters om zich heen die hem hélemaal begrepen op zielsniveau.
Het is echt verbijsterend, hoe iemand hier een zin helemaal dood slaat met bijvoeglijke naamwoorden en dat dat dan presenteert als "Zo moet het." Ik kan er nog steeds niet bij.
Heel toevallig stuitte ik dit weekend op een oude bespreking op mijn eigen blog, waar ik een boek bijna weer weg had gelegd vanwege diezelfde vreselijke soort stijl.
Oh, dat is ook zo vreselijk. Saskia Goldschmidt had daar ook een enorm handje van.
Kreeg vandaag een reactie van @schrijvenonline op twitter:
Hoi Hella, Het magazine met dit artikel is al naar de drukker, we kunnen daar weinig meer aan veranderen helaas. Maar bedankt voor je feedback, we zetten het intern door!
Prettig dat ze zelf nu in elk geval ook lijken te zien dat het ronduit slecht was. Hopelijk gaan ze het de volgende keer kritisch lezen, voor ze iets plaatsen.
Of ben ik dan te optimistisch? 😉
Ik hoorde dat de meeste mensen die voor het blad schrijven niet betaald krijgen, alleen de mogelijkheid om reclame te maken voor hun eigen werkzaamheden. Ik krijg niet de indruk dat ze er verder inhoudelijk echt naar kijken.
Een echt kwaliteitsblad dus... :/