in den beginne

De vraag die me het vaakst gesteld wordt, qua autobio, luidt: Hoe begin ik?
Als je bang bent voor wat je gaat oprakelen, is de beste methode om het verhaal dat je wilt vertellen (of, misschien beter, dat je zoekt) te zien als een roman. Waar begint het verhaal? Dit verhaal? Je hoeft toch niet per se bij je geboorte te beginnen, of die van je ouders, of je voorgeslacht tot Adam en Eva aan toe? Tenzij je heel sterk het gevoel hebt dat dat wél moet, omdat bijvoorbeeld de trauma's van je ouders medeschrijvers waren van jouw verhaal.
Als je dat niet weet, maar wel vermoedt, zou je ook in het heden kunnen beginnen.

Ik ben nu hier. Ik ben hier gekomen doordat … en omdat …
Dat gebeurde doordat … en omdat … en dat was weer het gevolg van …

en zo door tot je het oerbegin te pakken hebt.
Vaak komt de autobiobehoefte in een problematische periode waarvan het begin duidelijk is. Het verhaal van je huwelijk begint met de kennismaking. Al zul je er in de loop van het verhaal, net als in een roman, backstory tussenvlechten: hoe werden de personages wie ze nu zijn? Waarom reageren ze op die manier en niet anders?
Het verhaal van je emigratie begint met het afscheid en de reis. Ook dan ga je later bedenken: waarom ben ik vertrokken? Wat wilde ik achterlaten, wat hoopte ik te vinden?
Om te voorkomen dat je tijdens het schrijven zelf al duiding aanbrengt, kan het helpen om in de derde persoon te schrijven. Natuurlijk schrijf je je verhaal wel op zoek naar betekenis, maar laat dat eerst los. Anders loop je het risico, net als bij het schrijven van een roman, dat je gebeurtenissen uitkiest die in je voor-oordeel passen. Dan sluit je jezelf af voor nieuwe inzichten. Als je een roman wilt schrijven om te 'bewijzen' dat een strenge opvoeding automatisch leidt tot losbandigheid, geef je je personage niet de ruimte om te worden wie hij werkelijk is. Geef je je personage niet de mogelijkheid om jou als schrijver te verrassen.
En dan nogmaals: als je het helemaal niet weet, doe schrijfveren. Schrijf elke dag een stukje, lees het eenmaal door en vul het zonodig aan, en stop het in een map (virtueel of echt) die je chronologisch ordent.
Doe ook een paar schrijfoefeningen die je door je hele levensloop leiden, zoals: welke metafoor zie je voor je leven? Of: benoem de stepping stones in je leven, de punten waarop je een andere kant uit stapte (en maak gerust gebruik van de afbeelding). Of schrijf het verhaal van je leven aan de hand van perioden van zeven jaar (de vragen bij deze perioden, afkomstig uit het boek Je Leven in de Hand Nemen, staan ook in mijn e-book Honderduit). Inzoomen, uitzoomen, en zo tot een compleet verhaal komen.
En onthoud: begin maar. Dit is de kladversie. Het maakt niet uit waar je begint. Het ware begin dient zich pas aan aan het einde van het verhaal.